Είκοσι περίπου χιλιόμετρα ανατολικά της Τρίπολης και στη μέση του οδικού άξονα Τριπόλεως – Άστρους (20 χιλ από την Τρίπολη), σε υψόμετρο 580 μέτρων πάνω στους πρόποδες του Πάρνωνα, βρίσκεται χτισμένο ένα μικρό γραφικό χωριουδάκι, η Αγία Σοφία . Το χωριό αυτό είναι δευτερογενής Καστρίτικος (από τα χωριά του Καστριού) οικισμός, με οικιστές κατοίκους κυρίως από το χωριό Καράτουλα Κυνουρίας. Σήμερα στην Αγία Σοφία κατοικούν περίπου 90 άτομα, μεταξύ των οποίων και παιδιά και άλλης νεαρής ηλικίας άτομα.
Πριν από 150 περίπου χρόνια (κατά το έτος 1850) ορισμένες οικογένειες από το Καράτουλα εγκαταστάθηκαν στην περιοχή αυτή, ασχολούμενοι με την γεωργία και την κτηνοτροφία και ίδρυσαν την Αγία Σοφία. Οι κάτοικοι του χωριού αυτού, εκτός από τις ανωτέρω ασχολίες, ασχολήθηκαν και με διάφορες άλλες παραδοσιακές επαγγελματικές δραστηριότητες, όπως την σιδηρουργεία και βαρελοποιία, μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που όχι μόνο ζούσαν από αυτές αλλά και εξ αιτίας τους το χωριό αυτό, απέκτησε σπουδαία φήμη σε όλη την ευρύτερη περιοχή τα παλιότερα χρόνια.
Στην περιοχή έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα (τάφοι, πήλινα πιθάρια, παλιό υδραγωγείο κ.α.) που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Αγία Σοφία είχε κατοικηθεί κατά την αρχαιότητα, άγνωστο όμως από ποιους και πότε. Τα ευρήματα αυτά εκτίθενται για φύλαξη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Τρίπολης.
Το χωριό ονομάστηκε Αγία Σοφία από την εκκλησία του που είναι αφιερωμένη στην μνήμη της Αγίας Σοφίας και των τριών θυγατέρων της Πίστεως, Ελπίδας και Αγάπης και εορτάζει στις 17 Σεπτεμβρίου. Μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του 1940, το χωριό, όπως και πολλά άλλα της περιοχής, έσφυζε από ζωή και έφτασε να έχει μέχρι και 400 κατοίκους. Ήταν εκείνη η εποχή που δούλευαν αδιάκοπα οι τέσσερις υδρόμυλοι, τα γύφτικα (σιδηρουργεία) και τα βαρελάδικα της Αγια-Σοφιάς, εξυπηρετώντας κατοίκους και όχι μόνο του ίδιου χωριού αλλά και πάρα πολλών γειτονικών. Η εποχή που οι τέσσερις ταβέρνες του χωριού ήταν συνεχώς κατάμεστες από κόσμο, ενώ τα βουνά και οι λαγκαδιές του αντιλαλούσαν από τα κουδούνια, τα βελάσματα των κοπαδιών και τις φωνές των τσοπάνηδων. Μετά την κατοχή όμως και το τέλος της δεκαετίας του 1940, η εξωτερική και εσωτερική μετανάστευση ( για την αναζήτηση καλύτερης τύχης από τους κατοίκους) λιγόστεψαν κατά πολύ τον πληθυσμό του.
Η Αγία Σοφία διοικητικά ανήκει στον δήμο Βόρειας Κυνουρίας. Οι μαθητές του χωριού φοιτούν στα κοντινότερα χιλιομετρικά σχολεία που είναι το Δημοτικό Σχολείο Ριζών, το Γυμνάσιο Αλέας και το Λύκειο Αλέας. Τα γεωργικά προϊόντα του χωριού είναι λαχανικά για τις οικιακές ανάγκες, κρασί και λάδι άριστης ποιότητας λόγω του υψομέτρου. Στο χωριό λειτουργεί ένα παραδοσιακό καφενείο όπου μπορεί κανείς να απολαύσει το καφεδάκι του, το κρασάκι του και γιατί όχι και σπιτικό φαγητό κατόπιν παραγγελίας. Το κελάηδισμα των αηδονιών μέσα από τα βαθύσκιωτα λαγκάδια και τις ρεματιές με τα πλατάνια θα μαγέψουν τον περιπατητή καθώς συνοδεύεται από μια άλλη μελωδία αυτή των κουδουνιών από τις στάνες στις γύρω βουνοπλαγιές.
Οι σημερινοί Αγια-σοφίτες μέσα από τον πολιτιστικό και εξωραϊστικό σύλλογό τους προσπαθούν να μην ξεχαστούν τα έθιμα, και οι παραδόσεις του χωριού τους και να διατηρηθούν οι δεσμοί ανάμεσα στους. Σήμερα στην Αγία Σοφία κατοικούν περίπου 90 άτομα, μεταξύ των οποίων και παιδιά και άλλης νεαρής ηλικίας άτομα. Η ύπαρξη νέων σημαίνει ελπίδα. Ελπίδα ότι το όμορφο μικρό Καστριτοχώρι με το θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον και το εξαίρετο κλίμα, δεν θα σβήσει από γεροντικό μαρασμό.
Πηγή: arcadia.ceid.upatras.gr