Όταν κανείς πληροφορείται απίστευτα πράγματα και καταστάσεις, που σε καμία άλλη δυτική χώρα και οικονομία δεν συναντώνται, είναι εύλογο να αναρωτιέται:
Μήπως τελικά είναι όντως γεωγραφικό ατύχημα που η Ελλάδα βρίσκεται στην Ευρώπη, όπως ισχυρίζονται μερικοί, και επομένως, ως ιδιαίτερη περίπτωση, θα πρέπει να έχει το δικό της νόμισμα και όχι το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα;
Υπάρχουν πάμπολλα τέτοια πράγματα και καταστάσεις, αλλά έτυχε χθες και προχθές να γίνουμε κοινωνοί σε μερικά από αυτά.
Μετά την περιπέτεια του 5χρονου γιου γνωστού δημοσιογράφου του MEGA, πληροφορηθήκαμε ότι το χιονοδρομικό κέντρο στο Μαίναλο λειτουργεί χωρίς άδεια με την ανοχή των αρμόδιων αρχών, έλκηθρα νοικιάζονται χωρίς να κόβεται απόδειξη, ενώ μικρά παιδιά μπορούν να τα οδηγούν χωρίς εποπτεία, και όποιον πάρει ο χάρος.
Χθες πληροφορηθήκαμε επίσης ότι οι δικαστικοί υπάλληλοι στην Ελλάδα δεν βάζουν σφραγίδες στα έγγραφα που δίνουν πίσω σε όσους υποβάλλουν δικόγραφα για να μη λερώσουν τα χέρια τους, βασιζόμενοι σε απόφαση που έχει βγει προ ετών.
Τις σφραγίδες τις βάζουν οι δικηγόροι, πηγαίνοντας σε διπλανό δωμάτιο!, όπως μας πληροφόρησε φίλος-δικηγόρος γελώντας.
Είχε προηγηθεί η προχθεσινή γνωστοποίηση της απαίτησης της Κομισιόν να επιστρέψει η Ελλάδα κάπου 425 εκατ. ευρώ για τις παράνομες ενισχύσεις που είχε δώσει στους αγρότες πριν από λίγα χρόνια, εν γνώσει του, ο κ. Χατζηγάκης, υπουργός Γεωργίας επί κυβερνήσεως Ν.Δ.
Με βάση την ελληνική πρακτική, τα 425 εκατ. ευρώ δεν θα τα επιστρέψουν μάλλον οι παραγωγοί που τα εισέπραξαν, αλλά οι υπόλοιποι μέσω της επιβάρυνσης του κρατικού προϋπολογισμού.
Υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα, περιστατικά που αποδεικνύουν ότι η χώρα είναι όντως ειδική περίπτωση στην ευρωζώνη.
Για να είμαστε όμως δίκαιοι θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι η έλλειψη ορθολογισμού ήταν πολύ πιο εμφανής τις προηγούμενες δεκαετίες, ιδίως του 1980, και επομένως η χώρα έχει κάνει πρόοδο σε σχέση με το παρελθόν.
Είναι όμως εξίσου προφανές ότι έχει ακόμη μεγάλη απόσταση να διανύσει για να αποκτήσει ανταγωνιστική οικονομία με σύγχρονη δημόσια διοίκηση και ορθολογική οικονομική δομή με βάση τα προηγμένα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα.
Σε αυτήν τη φάση, οι επιλογές της χώρας είναι δύο:
Είτε να προσπαθήσει να μείνει στο ευρώ, προχωρώντας σε κάποια αλλαγή του μίγματος δημοσιονομικής πολιτικής και επιτάχυνσης των διαρθρωτικών αλλαγών και των ιδιωτικοποιήσεων, είτε να φύγει από το ευρώ.
Κάθε επιλογή έχει τα συν και τα πλην της, αλλά και οι δύο ενέχουν πόνο.
Προσωπικά, είμαστε πεπεισμένοι ότι η πρώτη επιλογή της παραμονής στο ευρώ είναι σαφώς καλύτερη για τον μέσο Έλληνα.
Όμως, η πολιτική της συνεχούς λιτότητας χωρίς την προοπτική εξόδου από το τούνελ τον επόμενο ένα με ενάμιση χρόνο, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα, θα υπονομεύει την αποδοχή της όσο ο χρόνος περνά.
Ίσως, λοιπόν, οι πολύ δυσάρεστες προοπτικές της άλλης επιλογής, δηλαδή της επιστροφής στη δραχμή, να είναι το καλύτερο επιχείρημα υπέρ της πρώτης.
Ο επικεφαλής της εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων DWS, Κλάους Καλντεμόργκεν, φέρεται να μας προειδοποίησε χθες να αποφύγουμε με κάθε τρόπο την επιστροφή στη δραχμή.
«Εάν η Ελλάδα επιστρέψει στη δραχμή, στη θέση των Φολκσβάγκεν θα έρθουν τα κάρα με τα μουλάρια. Η Ελλάδα θα γίνει φτωχότερη και από την Αλβανία και αυτό θα πρέπει να το πούμε ξεκάθαρα στους Έλληνες”, υπογράμμισε ο κ. Καλντεμόργκεν.
Νομίζουμε ότι υπάρχει κάποια υπερβολή στα λόγια του Γερμανού διαχειριστή, όμως είναι αλήθεια ότι η μεσαία τάξη θα υποστεί μεγάλη και απότομη μείωση του βιοτικού επιπέδου της τα πρώτα ένα-δύο χρόνια μετά την επιστροφή στη νέα δραχμή, ενώ μπορεί να αναπτυχθεί με υψηλούς ρυθμούς τα επόμενα χρόνια.
Όμως, η λογική υπαγορεύει ότι θα χρειαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα, πιθανόν δεκαετίες, για να επανέλθει το βιοτικό επίπεδο της μεσαίας τάξης στα επίπεδα του 2009 η του 2011.
Το γιατί θα συμβεί κάτι τέτοιο είναι πολύ απλό.
Η σημαντική υποβάθμιση του εθνικού νομίσματος έναντι του ευρώ, του δολαρίου κ.ά. θα καταστήσει τα εισαγόμενα προϊόντα πανάκριβα σε τοπικό νόμισμα, στέλνοντας τον πληθωρισμό στα ύψη.
Οι πληθωριστικές τάσεις είναι πιθανόν να επεκταθούν και σε άλλα προϊόντα και υπηρεσίες που δεν είναι εμπορεύσιμα, βάζοντας περισσότερο λάδι στη φωτιά.
Από την άλλη πλευρά, τα εξαγωγικά προϊόντα και υπηρεσίες θα γίνουν φθηνότερα για τους ξένους, συμβάλλοντας στην αύξηση της εγχώριας παραγωγής και στην υποκατάσταση κάποιων εισαγομένων από ντόπια.
Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν έχει μεγάλο εξαγωγικό τομέα για να επωφεληθεί όσο άλλες χώρες, π.χ. η Ιρλανδία ή η Αργεντινή, στο παρελθόν.
Όμως, το χειρότερο θα είναι άλλο.
Με δεδομένο ότι η χώρα θα έχει χρεοκοπήσει, οι ξένοι θα ζητάνε να πληρώνονται μπροστά και σε σκληρό νόμισμα για τα προϊόντα που θα πουλάνε στην Ελλάδα.
Όμως, η χώρα δεν θα έχει λογικά άφθονο σκληρό νόμισμα για να τους πληρώνει τις ποσότητες που θα ήθελε, με αποτέλεσμα οι εισαγωγές κάποιων βασικών προϊόντων όπως πετρελαίου, φαρμάκων, τροφίμων και άλλων, π.χ. αυτοκινήτων ή ηλεκτρικών ειδών, να υπολείπονται της ζήτησης.
Επομένως, κάποια προϊόντα θα δίνονται πιθανόν με δελτίο στο εσωτερικό, καθότι θα προηγούνται τα νοσοκομεία, ο στρατός, η αστυνομία κ.ά.
Όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ελλείψεις θα δημιουργήσουν μαύρη αγορά, από την οποία θα επωφελούνται οι επιτήδειοι.
Φαινόμενα όπου δημόσια νοσοκομεία και μη δεν θα μπορούν να παράσχουν τα απαραίτητα φάρμακα στους ασθενείς θα πρέπει να θεωρούνται πιθανά.
Φυσικά, η κατάσταση θα εξομαλυνθεί από ένα σημείο και πέρα, αλλά το σημείο ισορροπίας θα είναι πολύ χαμηλότερο σε σχέση με το σημερινό, προκαλώντας κατάθλιψη σε πολλούς στις νεότερες γενιές.
Επιπλέον, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η οικονομική θέση της Ελλάδας θα υποβαθμιστεί τόσο πολύ, χωρίς κάποιοι τρίτοι να μη σπεύσουν να το εκμεταλλευτούν γεωπολιτικά.
Επομένως, οι επιπτώσεις από πιθανή έξοδο από το ευρώ δεν περιορίζονται στην οικονομική σφαίρα, αλλά επεκτείνονται και σε άλλες, π.χ. στο κυπριακό, στη FYROM κ.α.
Μπορεί λοιπόν ο κ. Καλντεμόργκεν να υπερβάλλει όταν αναφέρεται σε κάρα και μουλάρια σε περίπτωση επιστροφής στη δραχμή, όμως η δραματική υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου της μεσαίας τάξης δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί.
Είναι πάντως λυπηρό ότι κανείς πρέπει να υπενθυμίζει τα περισσότερα αρνητικά της επιστροφής στη δραχμή για να αναδείξει την υπεροχή της επιλογής της παραμονής στο ευρώ, ελλείψει θετικής προοπτικής τον επόμενο ένα με ενάμιση χρόνο τουλάχιστον.