Η μετανάστευση είναι πρωτίστως κατάρα για τις χώρες προέλευσης. Η μετανάστευση ανθρώπων και η μετανάστευση κεφαλαίων. Από τότε που ξέσπασε η κρίση στην Ευρωζώνη άρχισε πάλι η μετανάστευση από τον Νότο προς τον Βορρά τόσο των καταρτισμένων νέων όσο και των κεφαλαίων. Εννοείται ότι είναι πιο εύκολο για τα κεφάλαια να φύγουν -ειδικά εάν είναι νόμιμα, αρκεί μια εντολή στο web banking- παρά για τους ανθρώπους.
Γι’ αυτό και η «αιμορραγία» των μυαλών και των εργατικών χεριών από την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία είναι περιορισμένη και δεν απειλεί ακόμη το μέλλον των χωρών.
Αντίθετα η «αιμορραγία» των καταθέσεων ανεβάζει το κόστος του δανεισμού, δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο την έρμη την επιχειρηματικότητα, την αναθέρμανση της οικονομίας, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην έρημο της ανεργίας του μνημονιακού Νότου.
Τα στοιχεία που είδαν αυτή την εβδομάδα το φως της δημοσιότητας για τη φυγή κεφαλαίων από τις τρεις μνημονιακές χώρες, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, και την -επιρρεπή προς το δικό της Μνημόνιο- Ισπανία είναι τρομακτικά. Από τον Ιούλιο του 2011 μέχρι τα τέλη του φετινού Ιουλίου αποσύρθηκαν από τις τράπεζες των τεσσάρων αυτών χωρών 326 δισεκατομμύρια ευρώ. Για την Ελλάδα και την Ιρλανδία η «αιμορραγία» είχε ξεκινήσει από το 2010, η Ισπανία και η Πορτογαλία πήραν τη σκυτάλη το 2011.
Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι ένα μέρος των αναλήψεων οφείλεται στη μείωση του εισοδήματος των καταθετών και στην αύξηση της ανεργίας -βγάζουν δηλαδή οι άνθρωποι τις αποταμιεύσεις τους από την τράπεζα για να καλύψουν τις ανάγκες τους- το ποσό είναι αστρονομικό. Κι αν υπολογίσει κανείς ότι στο ίδιο χρονικό διάστημα αυξήθηκαν κατά 300 δισεκατομμύρια ευρώ οι καταθέσεις στις τράπεζες επτά χωρών που θεωρούνται ότι ανήκουν στον πυρήνα της Ευρωζώνης, μεταξύ των οποίων η Γερμανία και η Γαλλία, τότε είναι προφανές το πού πήγαν τα λεφτά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε το οικονομικό πρακτορείο ειδήσεων Bloomberg, μέσα σε ένα χρόνο, οι ελληνικές καταθέσεις μειώθηκαν κατά 42 δισ. ευρώ, οι ισπανικές κατά 224 δισ. ευρώ, οι ιρλανδικές κατά 37 δισ. ευρώ και οι πορτογαλικές κατά 22 δισ. ευρώ. Μόνο η Santander, η μεγαλύτερη ισπανική τράπεζα, έχασε σε ένα μήνα το 6,3% των εγχώριων καταθέσεών της, ενώ η Popular Espanol έχασε το 9,5%. Η μαζική αυτή μετανάστευση κεφαλαίων συντελέστηκε τον Ιούλιο, πριν ακόμη βγει ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι να ανακοινώσει το σχέδιό του για την αγορά ομολόγων.
Αυτόν τον μήνα η Ισπανία βρέθηκε -προσωρινά;- στη θέση της Ελλάδας, με τη δαμόκλειο σπάθη της εξόδου από το ευρώ να επικρέμαται πάνω από το κεφάλι της. Με κάθε δήλωση πολιτικού -ειδικά κυβερνητικού- από τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Αυστρία, που αναφέρεται σε έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, με κάθε έκθεση επενδυτικού οίκου, με κάθε προειδοποίηση οικονομολόγου ότι η ελληνική έξοδος μπορεί να σημάνει διάλυση της Ευρωζώνης, οι τράπεζες του Νότου αδειάζουν. Κι όσο αδειάζουν, αυξάνουν αφενός τα επιτόκια των καταθέσεων -μήπως και κρατήσουν τους πιο ψύχραιμους πελάτες– κυρίως όμως αυξάνουν τα επιτόκια δανεισμού προς τις εταιρείες και τους καταναλωτές, στεγνώνοντας ακόμη περισσότερο την αγορά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο μέσος όρος επιτοκίου για τα νέα δάνεια προς επιχειρήσεις τον Ιούλιο ήταν άνω του 7% στην Ελλάδα, 6,5% στην Ισπανία και 6,2% στην Ιταλία. Συγκριτικά, στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία ήταν 4%. Πώς, λοιπόν, να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα του Νότου, όταν οι επιχειρήσεις του μπαίνουν με ένα επιπλέον βαρίδιο στον αγώνα δρόμου, σε σχέση με τις ανταγωνίστριες του Βορρά; Στον βωμό της σύγκλισης, που θεωρητικά παραμένει ένα από τα μεγάλα στοιχήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα έπρεπε το περίσσευμα του Βορρά να επενδύεται στο Νότο. Αντιθέτως, οι πλούσιοι του Νότου μεταφέρουν τα λεφτά τους στον Βορρά – εντός της Ευρωζώνης το στοίχημα της σύγκλισης έχει χαθεί.