Του Παν. Βέμμου

Η δεκαετία του ’40 αποτελεί σταθμό στη νεώτερη ιστορία μας. Την παλλαϊκή αντίσταση του ελληνικού λαού στη φασιστική επίθεση της Ιταλίας την διαδέχθηκε η ναζιστική Γερμανία. Το μέτωπο αντίστασης του λαού υπέστη τα πρώτα ρήγματα με τους πεμπτοφαλαγγίτες αξιωματικούς, που παρά την ρητή εντολή  της κυβέρνησης να συνεχίσουν τον αγώνα, βοήθησαν τους εισβολείς στην διάλυση του στρατού, περιόρισαν την αντίσταση και διευκόλυναν την κατάληψη της χώρας. Τα άτομα αυτά αποτέλεσαν τον πυρήνα των δωσίλογων κατοχικών κυβερνήσεων.

Η Κατοχή βρίσκει τον ελληνικό λαό χωρίς πολιτική ηγεσία, αφού παλάτι και κυβέρνηση αυτοεξορίσθηκαν στην Αίγυπτο, για να συνεχίσουν από εκεί τον αγώνα στο πλευρό των συμμάχων. Ο λαός καλύπτει το κενό και με πρωτοβουλία παράνομων από τη δικτατορία Μεταξά κομμάτων σχηματίζει αντιστασιακές οργανώσεις. Ο λιμός το χειμώνα ’41-’42 θέτει το ζήτημα της επιβίωσης του λαού. Ξεκινά πολιτικός αγώνας με απεργίες και διαδηλώσεις. Δημιουργείται πλατύ μέτωπο Αντίστασης με σκοπό την εθνική απελευθέρωση και την δημοκρατική ανέλιξη της χώρας. Σχηματίζονται ένοπλα τμήματα και αρχίζει στρατιωτική αντιπαράθεση με τις  κατοχικές δυνάμεις. Αυτό το κίνημα φέρνει σε δύσκολη θέση τους κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους.

Βασικός όρος του Ιωάννη Ράλλη στους Γερμανούς προκειμένου να αναλάβει «πρωθυπουργός» τον Απρίλιο 1943 ήταν η συγκρότηση στρατιωτικών τμημάτων για «την προστασία του κοινωνικού καθεστώτος από τους καταχθόνιους σκοπούς του κομμουνισμού». Τα πρώτα τμήματα συγκροτήθηκαν με βάση την ευζωνική φρουρά του Άγνωστου Στρατιώτη, γι’ αυτό ονομάσθηκαν στην αρχή «Ευζωνικά Τάγματα» (Ε.Τ.) και τα μέλη του από το λαό «γερμανοτσολιάδες». Σύντομα τα Ε.Τ. επεκτάθηκαν  σε Χαλκίδα, Πάτρα, Αγρίνιο, Κόρινθο, Πύργο και Ναύπακτο. Τα Ε.Τ. εγκαινίασαν τη δράση τους με μαζικές συλλήψεις αναπήρων πολέμου στα τέλη Νοεμβρίου 1943 για «να εκκαθαρισθούν τα νοσοκομεία από τα αναρχικά στοιχεία». Περισσότεροι από 1700 ανάπηροι πολέμου ήταν αυτοοργανωμένοι στα στρατιωτικά νοσοκομεία καθώς  αδυνατούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Συλλαμβάνονται από τα Ε.Τ. και παραδίνονται στους Γερμανούς. Μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου που είχε ιδρυθεί στις 5 Σεπτεμβρίου 1943. Το στρατόπεδο αυτό υπήρξε προμηθευτής ομήρων για τα κρεματόρια της Γερμανίας και για μαζικές εκτελέσεις αντιποίνων στην Αττική και όχι μόνο.

Τα καθ’ αυτό «Τάγματα Ασφαλείας» (Τ.Α.) ξεκίνησαν ως αντίδραση αντικομμουνιστικών πολιτικών και αξιωματικών στην ευρεία λαϊκή απήχηση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και στον κίνδυνο επικράτησής του μεταπελευθερωτικά, ανησυχία που συμμερίζονταν και ο βρετανικός παράγοντας. Τα Τ.Α. ταυτίστηκαν λεκτικά και ουσιαστικά με τα Ε.Τ. και η ονομασία επεκτάθηκε συλλήβδην σ’ όλα τα ένοπλα τμήματα που συγκροτήθηκαν το 1943-44 από τους Γερμανούς και την κατοχική κυβέρνηση Ράλλη. Ανώτατος αρχηγός τέθηκε ο Γερμανός Β. Σιμάνα, διοικητής ταξιαρχίας των SS.

Στην περιοχή μας εμφανίσθηκαν το φθινόπωρο του ’43 σε Λακωνία και Καλαμάτα. Την άνοιξη του ’44 ενοποιήθηκαν σε «Β’ Αρχηγείον Χωροφυλακής Πελοποννήσου» με επικεφαλής τον συνταγματάρχην Διονύσιο Παπαδόγκωνα και τάγματα σε Τρίπολη, Σπάρτη, Γύθειο, Μελιγαλά, Καλαμάτα και Γαργαλιάνους.

Θα παρουσιάσουμε κάποια στοιχεία από τη δράση των Τ.Α. που αναφέρονται στο σημαντικό βιβλίο της Κούλας Ξηραδάκη «Κατοχικό»…συνέχεια