Δύο χρόνια μετά την πολυδιαφημισμένη «μεταρρύθμιση» Διαμαντοπούλου για την ανώτατη παιδεία, τα ελληνικά πανεπιστήμια μάχονται – με ίδιες δυνάμεις – να παραμείνουν όρθια και να υπηρετήσουν το δημόσιο αγαθό της παιδείας. Ο περίφημος νόμος της πρώην υπουργού αποδείχθηκε ανεπαρκής – γεγονός που είχε έγκαιρα επισημανθεί από τους πανεπιστημιακούς δασκάλους, που όμως αγνοήθηκαν προκλητικά στο όνομα της εξυπηρέτησης πολυποίκιλων συμφερόντων.

Ο νόμος επένδυσε σε διοικητικές (αντί σε διαρθρωτικές) αλλαγές στα πανεπιστήμια, θεσπίζοντας το Συμβούλιο Ιδρύματος που δήθεν θα ανανέωνε τη δομή και τον προγραμματικό λόγο των ΑΕΙ και ταυτόχρονα θα ενίσχυε τον βηματισμό τους.
Φιάσκο η «μεταρρύθμιση»
Σήμερα, η πλειοψηφία των Συμβουλίων αυτών έχει μόνο να επιδείξει άψυχες και γραφειοκρατικές ενέργειες, ενώ είναι εκκωφαντική η απουσία των Συμβουλίων από τις ουσιαστικές και δομικές ανάγκες των πανεπιστημίων και τις διεκδικήσεις των πρυτάνεων σε ό,τι αφορά πιστώσεις για τα χειμαζόμενα ΑΕΙ, περισσότερες δυνατότητες για έρευνα, διορισμό των – εδώ και 3 έτη – εκλεγμένων μελών ΔΕΠ, κ.ά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Συμβούλιο Ιδρύματος του Πανεπιστήμιου Αθηνών έχει προτάξει (!) τη δημιουργία μη κερδοσκοπικού ιδρύματος στη Βόρεια Αμερική για τη συλλογή πόρων και δωρεών (προφανώς γιατί αρκετά μέλη του, ως προερχόμενα από ΑΕΙ των ΗΠΑ, θεωρούν ότι προτεραιότητά τους είναι οι δημόσιες σχέσεις ή γιατί πιστεύουν ότι τα 20 και πλέον εκατομμύρια ευρώ που λείπουν σε ετήσια βάση από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, θα καλύπτονται από τους ομογενείς και μάλιστα σε συνεχή βάση).
Μόλις πρόσφατα, εξαιτίας των πιέσεων από τους συλλόγους διδασκόντων και της αντίδρασης λίγων μελών του Συμβουλίου προερχόμενων από το ίδιο πανεπιστήμιο, ο Πρόεδρος του  Συμβούλιου Ιδρύματος καθηγητής Μπερτσιμάς αποφάσισε να επιδείξει την πυγμή του (…) εκφράζοντας την ανησυχία του για τις σοβαρές ελλείψεις σε διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό, για τις μειούμενες ερευνητικές πιστώσεις αλλά και για την ταπείνωση του μισθολογίου των πανεπιστημιακών.
Η ίδια περίπου κατάσταση επικρατεί και στα Συμβούλια Διοίκησης στα άλλα ΑΕΙ της χώρας, γεγονός που προβληματίζει ακόμα και φανατικούς υπερασπιστές της «μεταρρύθμισης» Διαμαντοπούλου, που πλέον μιλούν ανοικτά για το μεγάλο φιάσκο.
Την ίδια ώρα, η πανεπιστημιακή έρευνα έχει σχεδόν καταρρεύσει καθώς δεν υπάρχει γενικός γραμματέας έρευνας και τεχνολογίας (ο τελευταίος Γ.Γ. ανήκε στη ΔΗΜΑΡ και παραιτήθηκε), αλλά και γιατί εδώ και έναν χρόνο καθυστερούν τόσο οι προκηρύξεις ερευνητικών προγραμμάτων όσο και η ολοκλήρωση των διαδικασιών αξιολόγησης των προτάσεων που κατατέθηκαν.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι τα αποτελέσματα του Προγράμματος «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» (ένα πρόγραμμα που θα στήριζε για μία τριετία αρκετά πανεπιστημιακά εργαστήρια) αναμένονται ακόμη, αν και επρόκειτο να ανακοινωθούν τον Δεκέμβριο του 2012. Και όμως, η κυβέρνηση αναρωτιέται γιατί μεγεθύνεται η διαρροή νέων επιστημόνων στο εξωτερικό και γιατί αρκετοί πανεπιστημιακοί δάσκαλοι επιλέγουν να μεταβούν στα πανεπιστήμια της αλλοδαπής για να ασκήσουν ερευνητική δραστηριότητα.
Διακοσμητικός ρόλος
Παράλληλα, ο εκφυλισμός του ρόλου των εθνικών εκπροσώπων σε ευρωπαϊκά ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα (οι περισσότεροι εθνικοί εκπρόσωποι έχουν διακοσμητικό ρόλο ή εξυπηρετούν προσωπικά συμφέροντα) έχει αποδυναμώσει ουσιαστικά το πλαίσιο της οργανωμένης υποστήριξης των ΑΕΙ (αλλά και των ερευνητικών κέντρων) στο εξωτερικό, διευκολύνοντας τη «σφαγή» των προτάσεων που κατατίθενται από ελληνικούς φορείς σε ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά προγράμματα.
Ποτέ στο παρελθόν δεν ήταν τόσο απούσα η Ελλάδα στα κέντρα λήψης των αποφάσεων στις Βρυξέλλες. Ποτέ δεν ήταν τόσο ανυπεράσπιστα τα ελληνικά συμφέροντα στον χώρο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων έρευνας και ποτέ δεν ήταν τόσο χαμηλά τα ποσοστά επιτυχίας των ελληνικών προτάσεων. Θα ήταν πράγματι ενδιαφέρον να ζητηθεί δια μέσω του κοινοβουλευτικού ελέγχου αναλυτικός κατάλογος των μετακινήσεων των εθνικών εκπροσώπων στις Βρυξέλλες για συμμετοχή σε συναντήσεις που αφορούν τα ευρωπαϊκά προγράμματα για τα οποία έχουν κληθεί να υποστηρίζουν τα συμφέροντα της χώρας. Ο απολογισμός θα είναι μάλλον τραγικός.   
Περίεργες διαδικασίες
Στο ίδιο διάστημα – και ως χαρακτηριστικό δείγμα της έλλειψης εθνικής πολιτικής αλλά και ενιαίου συντονισμού στο θέμα της έρευνας – το Πράσινο Ταμείο του ΥΠΕΚΑ δημοσίευσε πρόσκληση για την κατάθεση (από ΑΕΙ, ΝΠΔΔ, ΜΚΟ, κ.λπ.), προτάσεων στον τομέα της «Περιβαλλοντικής Ερευνας και Καινοτομίας»! Η πρωτοβουλία θα ήταν εξαιρετικά σημαντική αν είχε γίνει σε συνεργασία (και όχι εν αγνοία) της Γενικής Γραμματείας Ερευνάς, αν δεν περιοριζόταν στο «υπέρογκο» (συνολικό) ποσόν των 500 χιλιάδων ευρώ και αν βέβαια παρακολουθούσε τους κανόνες της χρηστής διοίκησης.
Όμως η αξιολόγηση έμελλε να προκαλέσει τριγμούς αλλά και δηλητηριώδεις φήμες από τον χώρο των ΜΚΟ, και όχι μόνο, για διαβλητές διαδικασίες και για εξυπηρέτηση «ημετέρων» της ηγεσίας του Ταμείου. Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ακόμη αναμένεται, πλην όμως ήδη έχουν γίνει γνωστές οι προθέσεις φορέων που υπέβαλαν προτάσεις να κινηθούν δικαστικά – η ακόμα και να ζητήσουν εισαγγελική παρέμβαση, αν τα αποτελέσματα επιβεβαιώσουν τις φήμες.
Μάχη για το άρθρο 16
Είναι προφανές ότι καλλιεργείται συστηματικά η απαξίωση των ΑΕΙ ούτως ώστε να είναι πρόσφορο το έδαφος για την αλλαγή του Άρθρου 16 του Συντάγματος προκειμένου να επιτραπούν ιδιωτικά πανεπιστήμια. Η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ έχουν μάλλον συμφωνήσει προς αυτή την κατεύθυνση της αναθεώρησης, ενώ προβληματίζει η «ευγενική» σιωπή της ΔΗΜΑΡ και η υποτίμηση του θέματος από τον ΣΥΡΙΖΑ. Σύντομα αναμένονται και τα «αποκαλυπτικά και αντικειμενικά» ρεπορτάζ των βραδινών (τηλεοπτικών) δελτίων ειδήσεων, για «τα πανεπιστήμια της παρακμής και της διαφθοράς» που πρέπει να αλλάξουν.
Τέλος, το γεγονός ότι Έλληνες και Κύπριοι φοιτητές τροφοδοτούν ετησίως τα βρετανικά ΑΕΙ (δια των διδάκτρων που καταβάλλουν) με 3.2 δισ. ευρώ (!), δεν απασχολεί κανέναν, ούτε και τα κόμματα της αριστεράς. Ούτε όμως και το οικονομικό επιτελείο που θα έπρεπε να αναρωτηθεί αν το να διαθέτεις περίπου 20.000 ευρώ το έτος για να σπουδάσει ένα παιδί στο εξωτερικό (τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν αξιόλογα πανεπιστημιακά τμήματα στην Ελλάδα), θα έπρεπε να είναι τεκμήριο ή όχι. Το βέβαιο είναι ότι στη θεωρητική περίπτωση που, στο όνομα της οικονομικής «διάσωσης» του δημόσιου πανεπιστήμιου, αποφασιζόταν να καταβάλλονται δίδακτρα 30 ευρώ τον μήνα (όσο 1-2 ώρες ιδιαίτερων μαθημάτων για να μπει ένας νέος στο πανεπιστήμιο), θα προκαλείτο πολιτική και κοινωνική έκρηξη, ακόμα και από τους γονείς που στέλνουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν στο εξωτερικό.

Πηγή: topontiki.gr