Α) Μέρoς: Κανέλλος Δεληγιάννης (1780-1862) ήταν Έλληνας πρόκριτος, οπλαρχηγός και πολιτικός.
Γεννήθηκε στα Λαγκάδια Γορτυνίας και ήταν γιος ενός από τους ισχυρότερος προκρίτους (κοτζαμπάσηδες) του Μοριά, του Ιωάννη Δεληγιάννη. Παντρεύτηκε την Αθανασία Α. Παπατσώνη και απέκτησαν μία κόρη, την Μαρία (-1854).
Λόγω της πρωτοκαθεδρίας της οικογενείας του στην περιοχή έγινε σύντομα πρόκριτος, ενώ κατά τη διάρκεια της επανάστασης διαδραμάτισε το σημαντικότερο ρόλο με το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Το 1844 εκλέχτηκε πρόεδρος της βουλής, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1845.
Στα Χρόνια της Επανάστασης
Μετά τη δολοφονία του πατέρα του, Ιωάννη Δεληγιάννη, στις 12 Φεβρουαρίου 1816, ο Κανέλλος αναδείχθηκε αρχηγός της οικογένειάς του. Οργάνωσε και χρηματοδότησε μεγάλο μέρος της επανάστασης στο Μοριά με έξοδα της οικογένειάς του.
Ύστερα από αρκετές μικροσυμπλοκές με τους Τούρκους, αλλά και με άλλες οικογένειες προκρίτων, κήρυξε μαζί με άλλους αγωνιστές την επανάσταση στα Λαγκάδια, στις 23 Μαρτίου 1821. Την 1η Απριλίου 1821 διέταξε τη σφαγή όλων των Τούρκων Λαγκαδινών (40 οικογένειες) και την πυρπόληση του τζαμιού. Συνολικά σφαγιάστηκαν 300 άοπλοι άντρες, οι οποίοι λίγες ημέρες νωρίτερα είχαν αφοπλιστεί, γυναίκες και παιδιά. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να τρομοκρατηθούν οι κάτοικοι της γύρω περιοχής που φοβούμενοι αντίποινα, εντάχθηκαν στο πλευρό των Δεληγιανναίων, οι οποίοι είχαν πλέον πέσει στη δυσμένεια των Τούρκων και χρειάζονταν υποστήριξη. Διόρισε γενικό στρατηγό του στρατού του, ο οποίος αποτελούνταν από 3500 εμπειροπόλεμους μισθοφόρους, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη τον οποίο η οικογένειά του και κυρίως ο πατέρας του είχαν κυνηγήσει άγρια επί χρόνια, για να σώσουν το Μοριά από της λεηλασίες του κατά των Ελλήνων! και Τούρκων χωρικών, και με εντολή την Πύλης που απειλούσε με εξόντωση του ελληνικού πληθυσμού αν δεν τον συλλαμβάνανε.
Πολέμησε στο Μεσολόγγι, στη Μάχη του Πέτα, στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και σε πολλά άλλα μέρη. Κατά τη διάρκεια του πρώτου ελληνικού εμφυλίου πολέμου, συντάχθηκε με τους προκρίτους του Μοριά και τους Υδραίους, συμπαρασύροντας μάλιστα και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, με αντάλλαγμα τον αρραβώνα της κόρης του με τον γιο του Κολοκοτρώνη, Κολίνο. Στην δεύτερη φάση του εμφυλίου πολέμου, όμως, φυλακίστηκε από την κυβέρνηση Κουντουριώτη μαζί με τον Κολοκοτρώνη και άλλους προκρίτους στο μοναστήρι του προφήτη Ηλία στην Ύδρα, για να αποφυλακιστεί μερικούς μήνες αργότερα ώστε μαζί με τον Κολοκοτρώνη να αντιμετωπίσουν τον Ιμπραήμ Πασά.
Απομνημονεύματα
Τα απομνημονεύματά του θεωρούνται από τους ειδικούς αρκετά αμφιλεγόμενα. Με την αρχή του κειμένου του, ένας βασικός στόχος των γραπτών του φαίνεται πως είναι να τεκμηριώσει την υφεσιακή, έναντι των Τούρκων, στάση του πατέρα του ως ευεργετική για τον ελληνικό πληθυσμό και τη διατήρηση της ειρήνης στον Μοριά. Ένας από τους στόχους του τρίτομου έργου του θεωρείται πως είναι να εξυψώσει την οικογένειά του και γενικώς την τάξη των προκρίτων αγωνιστών τους οποίους υπερασπίζεται σθεναρά κόντρα σε-μεταξύ άλλων-σημαντικούς αγωνιστές της επανάστασης που ανήκαν σε άλλες τάξεις. Μέσα στα κείμενά του είναι εμφανής η επιθετική κριτική του έναντι αρκετών αγωνιστών της επανάστασης και κυρίως τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, όπως επίσης αναφέρεται και σε αιματηρές διαμάχες των οικογενειών των προκρίτων της Πελοποννήσου πριν την επανάσταση, που ευθύνονταν σημαντικά για το ξεκίνημά της.
Πέθανε το 1862.
Πηγή: Βικιπαίδεια.