«Mihi, quanto plura recentium seu veterum revolvo, tanto magis ludibria rerum mortalium cunctis in negotiis observantur» [όσο για μένα, θα έλεγα ότι, όσο περισσότερο σκέπτομαι την ιστορία, σύγχρονη ή αρχαία, τόσο και πιο γελοίες μού φαίνονται οι ανθρώπινες ενέργειες σε όλα τους τα επίπεδα], Τάκ., Χρον., ΙΙΙ.18.
Πολλά πράγματα σχετικά με το γένος, το έτος γεννήσεως και θανάτου, ακόμα και το μικρό όνομα του μεγαλύτερου ιστορικού της Ρώμης μάς είναι, ακόμα και σήμερα, άγνωστα. Είναι πιθανόν ότι πατέρας του ήταν ο Ρωμαίος ιππέας Κορνήλιος Τάκιτος. Θεωρείται επίσης πιθανόν ότι γεννήθηκε το 56 μ.Χ., και ενδεχομένως έλκει την καταγωγή του από γαλατικό ή βορειοϊταλικό γένος. Εχει διαπιστωθεί ότι, επί της αυτοκρατορίας του Βεσπασιανού (69-79 μ.Χ.), βρισκόταν στην ακμή της σταδιοδρομίας του.
Πήρε γυναίκα του την κόρη του Ιουλίου Αγρικόλα το 77 μ.Χ., έγινε πραίτορας και ένας από τα μέλη του 15μελούς ιερατικού συμβουλίου το 88 και ορίστηκε ύπατος αντικαταστάτης αποθανόντος υπάτου (consul suffectus) το 97. Απέκτησε μεγάλη, και δικαιολογημένη, φήμη για ρητορική δεινότητα και αποτελεσματικότητα. Είναι γνωστό ότι παρακολούθησε με ιδιαίτερο ζήλο μαθήματα ρητορικής και ασκήθηκε σε θέματα επιχειρηματολογίας και ύφους.
Επί αυτοκράτορα Τραϊανού, και συγκεκριμένα περί το 112 μ.Χ., έγινε έπαρχος της Ασίας. Είναι πιθανόν ότι έζησε και μετά το θάνατο του Τραϊανού, αφού ο ιστορικός περιγράφει, σε ένα από τα πρώτα βιβλία των Χρονικών του (Annales), την κατάσταση που επικρατούσε περί το τέλος της ηγεμονίας του αυτοκράτορα.
Τα καθήκοντα του Τακίτου σε μια άγνωστη επαρχία κράτησαν, αυτόν και τη γυναίκα του, στο εξωτερικό από το 90 ώς το 93 μ.Χ., κι όταν γύρισαν στη Ρώμη, ήταν πολύ αργά πια για να παρακολουθήσουν την κηδεία του διάσημου πεθερού του Αγρικόλα. Ξαφνικά, βρέθηκε μέσα στο βασίλειο του τρόμου, όπου συγκλητικοί τρομοκρατούνταν από τον Δομιτιανό, για να συναινέσουν στα φρικώδη δικαστικά εγκλήματα του αυτοκράτορα.
Η ατμόσφαιρα της προδοσίας και της εξοντωτικής καταπίεσης, που άλλοτε επέβαλλε τη σιωπή και άλλοτε τη χαμερπή κολακεία, χρωμάτισαν όλη την κατοπινή ζωή και τη συγγραφική δραστηριότητα του Τακίτου, και ίσως είναι υπεύθυνα για κάποιο κλίμα μελαγχολίας που διαποτίζει το έργο του.
Ο ίδιος αναγνώρισε ότι τα σκοτεινά σύννεφα είχαν απομακρυνθεί μετά την άνοδο του Νέρβα στο θρόνο, το 96 μ.Χ., κι όσο κι αν ο ίδιος αισθανόταν τώρα ελεύθερος να εκφράσει τις απόψεις του, είναι αδύνατον να μην εξακολουθούσαν ακόμα να τον επηρεάζουν τα δεκαπέντε χρόνια αναγκαστικού προσανατολισμού της σκέψης και των ενεργειών του. Διορίστηκε, όπως είπαμε, έπαρχος της Ασίας, πιθανόν περί το 112/3. Κάποιο τμήμα του μνημειώδους έργου του Annales (Χρονικά) (πρβλ. ΙΙ.61) φαίνεται να γράφτηκε μετά το 115, είναι πάντως άγνωστο αν έζησε για να ολοκληρώσει αυτό το έργο και είναι πολύ πιθανόν ότι πέθανε περί το 117 μ.Χ.
Του ΝΙΚΟΥ ΠΕΤΡΟΧΕΙΛΟΥ ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Πηγή: enet.gr