-(Φωτ. αρχείου, ο χώρος δίπλα από το χείμαρρο -Τάνο- που γίνεται η «υποτιθέμενη» διαχείριση απορριμμάτων του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας)-

Περιβάλλον ώρα μηδέν για την Ελλάδα.

Μπορεί ο ερχομός του νέου έτους να επισκιάστηκε από την πανδημία και την οικονομική κρίση ωστόσο και τα περιβαλλοντικά προβλήματα παραμένουν έντονα και πολλά. Από την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης μέχρι το …αιώνιο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, και από την προστασία της βιοποικιλότητας των ελληνικών θαλασσών μέχρι την ηλεκτροκίνηση τα μέτωπα είναι πολλά και ανοιχτά, όπως και οι προκλήσεις.

Πλαστικά, η αγάπη της ελληνικής κοινωνίας

Το 2021, εκτός από την επέτειο των 200 ετών από την ελληνική επανάσταση είναι και το έτος-επανάσταση για την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης που τόσο… αγαπάει η ελληνική κοινωνία.

Σύμφωνα με όσα έχουν ανακοινωθεί μέσα στο έτος καταργούνται τα πλαστικά μαχαιροπήρουνα, τα ποτήρια μιας χρήσης, οι πλαστικές σακούλες κλπ. Το πώς και εάν θα γίνει είναι ένα μεγάλο στοίχημα.

Η εικόνα της πλαστικής ρύπανσης στην Ελλάδα είναι απογοητευτική.

Σύμφωνα με την Greenpeace, καθημερινά στην Ελλάδα σερβίρονται κατά μέσο όρο 1.000.000 πλαστικά ποτήρια μόνο για καφέ.

Κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται 4,3 δισ. πλαστικές σακούλες, 2 δισ. πλαστικά μπουκάλια για νερό και αναψυκτικά και 300 εκατ. πλαστικά ποτήρια του καφέ, ενώ περίπου 40 τόνοι πλαστικού καταλήγουν στο φυσικό περιβάλλον κάθε μέρα!

Στο μεταξύ, ένα άλλο είδος πλαστικού απορρίμματος με σημαντικές επιπτώσεις είναι οι μικροΐνες πλαστικού, που προέρχονται από τη διάβρωση συνθετικών υφασμάτων, πχ ρούχα από πολυεστέρα.

Έχει υπολογιστεί ότι ένα μπουφάν fleece σε μία και μόνο πλύση του στο πλυντήριο απελευθερώνει 250.000 τέτοιες μικροΐνες. Το πρόβλημα είναι τόσο εκτεταμένο ώστε, σύμφωνα με μια μελέτη στο 80% των δειγμάτων πόσιμου νερού που ελέγχθηκαν παγκοσμίως βρέθηκαν μικροΐνες πλαστικού.

Σε μελέτη που έγινε στην Ελλάδα στο 89% των ψαριών τριών ειδών (γαύρος, κολιός, παλαμίδα) που εξετάστηκαν εντοπίστηκαν 6,36 μικροΐνες πλαστικού (Έρευνα ΕΛΚΕΘΕ – Χριστίνα Ζέρη).

Για την ρύπανση της Μεσογείου από τα πλαστικά, και το WWF πραγματοποίησε μελέτη, από την οποία προκύπτει ότι στη Μεσόγειο, τα πλαστικά αποτελούν το 95% των σκουπιδιών που εντοπίζονται στις θάλασσες, τόσο στον βυθό της θάλασσας, όσο και στις ακτές.

Η ρύπανση αυτή προέρχεται κυρίως από την Τουρκία και την Ισπανία, και σε δεύτερη φάση, από την Ιταλία, την Αίγυπτο, τη Γαλλία και την Ελλάδα, με τους τουρίστες που επισκέπτονται την περιοχή να ευθύνονται για την ετήσια αύξηση κατά 40% των απορριμμάτων που καταλήγουν στη Μεσόγειο.

Τα μεγάλα πλαστικά κομμάτια τραυματίζουν, προκαλούν ασφυξία και συχνά θάνατο στα ζώα της θάλασσας, συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων εμβληματικών ειδών που είτε προστατεύονται από τον νόμο, είτε κινδυνεύουν με εξαφάνιση, όπως είναι οι θαλάσσιες χελώνες ή τα θαλάσσια θηλαστικά.

Ωστόσο, τα μικροπλαστικά, τα μικρά δηλαδή εκείνα θραύσματα πλαστικού, είναι αυτά που βρίσκονται σε πραγματική αφθονία στη Μεσόγειο.

Έχει, μάλιστα, υπολογιστεί πως εντοπίζονται 1,25 εκατομμύρια κομματάκια πλαστικού ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στη Μεσόγειο, συγκέντρωση σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερη από αυτήν που καταγράφεται στο λεγόμενο «πλαστικό νησί», στον βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό.

Όταν δε, εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα αποτελούν απειλή όχι μόνο για έναν μεγάλο αριθμό ειδών, αλλά και για την ανθρώπινη υγεία.

Όπως αναφέρεται στη μελέτη του WWF, εκτιμάται πως σχεδόν 100 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων διαφεύγουν στο περιβάλλον κάθε χρόνο. Είναι σαν να ρίχνουμε στη θάλασσα σχεδόν 23.000 αεροπλάνα Boeing 747 κάθε χρόνο.

Η ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης των οχημάτων

Θέμα μεγάλο στο οποίο η Ελλάδα παίρνει πολύ κάτω από τη βάση.

Η πράσινη ενεργειακή μετάβαση προς τεχνολογίες περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για τη σύγχρονη κοινωνία και σημαντικό μέρος της αποτελεί ο λεγόμενος εξηλεκτρισμός, δηλαδή η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας αντί για ορυκτά καύσιμα όπου αυτό είναι εφικτό. Συγκεκριμένα στην Ευρώπη, οι πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων έφτασαν τις 600.000 οχήματα και ο στόχος του 2030 κάνει λόγο για πωλήσεις 6 εκατ. οχημάτων ετησίως και 10 εκατ. με ορίζοντα το 2040.

Ταυτόχρονα, οι σταθμοί φόρτισης στην Ευρώπη είναι περίπου 110.000 με την πλειονότητά τους να βρίσκεται στην Ολλανδία (περίπου 25% του συνόλου), στη Γερμανία (12%), στο Ηνωμένο Βασίλειο (10%) και στη Γαλλία (8%). Σε επίπεδο πόλεων οι περισσότεροι σταθμοί φόρτισης σήμερα βρίσκονται στο Λονδίνο και στο Αμστερνταμ.

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως είναι η Ισπανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν ανακοινωθεί μεσοπρόθεσμα σχέδια σταδιακής απόσυρσης των ρυπογόνων συμβατικών οχημάτων από την κυκλοφορία και η αντικατάστασή τους με ηλεκτρικά έως το 2040.

Οι περισσότερες χώρες έχουν αποφασίσει την απόσυρση σε βάθος δεκαετίας. Επίσης, σε αρκετές πόλεις στην Ευρώπη έχουν ανακοινωθεί μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας ρυπογόνων οχημάτων, στις οποίες συγκαταλέγεται και η Αθήνα με ορίζοντα το 2025.

Οσον αφορά τη χώρα μας, αξιοσημείωτο είναι ότι ο μέσος όρος ηλικίας του στόλου οχημάτων είναι πάνω από 15 έτη, δηλαδή από τους υψηλότερους πανευρωπαϊκά.

Σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί στο νέο ενεργειακό και κλιματικό σχεδιασμό (ΕΣΕΚ), έως το 2021, 4.500-5.000 νέα ηλεκτρικά επιβατικά οχήματα θα κινούνται στην Ελλάδα. Ο στόχος για το 2030 είναι το 1 στα 3 οχήματα που θα πωλούνται να είναι ηλεκτρικά.

Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, θα χρησιμοποιηθεί μια ευρεία γκάμα από κίνητρα, όπως η επιδότηση για αγορά ηλεκτρικού Ι.Χ., δικύκλου, ποδηλάτου και μικρών βαν από φυσικά πρόσωπα, εταιρείες και ταξί. Ιδωμεν.

Όχι σκουπίδια σε θάλασσες και ακτές 

Η θάλασσα του Αιγαίου καλύπτει επιφάνεια ίση με 214,000 τετραγωνικά μέτρα και διαθέτει χιλιάδες μικρά και μεγάλα νησιά όπως και βραχονησίδες.

Το Αιγαίο πέλαγος αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές και πλούσιες οικοπεριοχές από άποψη βιοποικιλότητας.

Φιλοξενεί 12 είδη θαλάσσιων θηλαστικών που κινδυνεύουν όπως και εκτεταμένες προστατευόμενες περιοχές προτεραιότητας ενδιαιτημάτων, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδωνίας και τους κοραλλιογενείς υφάλους.

Τα θαλάσσια οικοσυστήματα της περιοχής υποστηρίζουν επίσης εκατοντάδες είδη ψαριών και χιλιάδες είδη ασπόνδυλων.

Όλα τα παραπάνω αναδεικνύουν το μαγικό κόσμο των ελληνικών θαλασσών, αλλά το γεγονός ότι αυτή η βιοποικιλότητα εξακολουθεί να επιβιώνει φαίνεται να είναι καθαρά από τύχη, δεδομένου ότι υπάρχουν πολύ λίγα μέτρα προστασίας ή διατήρησης.

Αυτό είναι μια μεγάλη πρόκληση που όλες οι δράσεις της ΜΚΟ «Αρχιπελάγους» έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν.

Για περισσότερο από μια δεκαετία, το Αρχιπέλαγος συλλέγει δεδομένα και παρακολουθεί τα σημαντικά οικοσυστήματα της χώρας, αξιολογώντας τους οικοτόπους και τους πληθυσμούς, καθώς και τους παράγοντες που τους επηρεάζουν. Γνώσεις που αποκτούνται με τον τρόπο αυτό μας προσφέρουν τη δυνατότητα να αναπτύξουμε επιτυχημένα και στοχευμένα σχέδια δράσης και διατήρησης..

Έίναι γνωστοί οι λόγοι της απειλής της βιοποικιλότητας στο Αιγαίο. Τουρισμός χωρίς έλεγχο, υπεραλίευση, σκουπίδια και πλαστικά στις θάλασσες. Τι προβλέπεται ότι θα αντιμετωπιστεί από όλα αυτά φέτος; Έως τώρα τίποτα!

Διαχειριση απορριμμάτων

Νέα έργα πρόκειται να δημοπρατηθούν μέσα στο έτος, στη διαχείριση απορριμμάτων.

Ειδικότερα μέσα στο 2021 δημοπρατείται, η νέα μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) στη Νάξο. Θα υλοποιηθεί στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) του νησιού, ενώ ο ΧΥΤΑ που λειτουργεί σήμερα, θα μετατραπεί σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).

Παράλληλα προχωρούν οι διαδικασίες για αντίστοιχες μονάδες σε Σαντορίνη και Σύρο. Στη Σαντορίνη η μονάδα επεξεργασίας αστικών (ΟΕΔΑ) στερεών αποβλήτων που σχεδιάζεται είναι δυναμικότητας 27.226 τόνων, διαθέτει προϋπολογισμό από 13 έως 15 εκατ. ευρώ, με το νησί να υπολογίζεται ότι παράγει, ετησίως, 20 χιλιάδες τόνους σκουπιδιών.

Στη Σύρο η μονάδας επεξεργασίας αστικών αποβλήτων, θα είναι δυναμικότητας 5.800 τόνων/έτος υπολειμματικών σύμμεικτων αστικών αποβλήτων και 928 τόνων/έτος προδιαλεγμένων στην πηγή βιοαποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων αποβλήτων.

Την ίδια στιγμή, στο σχεδιασμό της κυβέρνησης βρίσκεται η ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων, δεδομένου ότι «μηδενικό υπόλειμμα για ταφή δεν υπάρχει παρά μόνον όταν έχει προηγηθεί η ενεργειακή αξιοποίηση του υπολείμματος» όπως λένε.

Έως το τέλος του 2023, επιδιώκεται να κατασκευαστούν συνολικά 27 μονάδες, ενώ μέχρι το 2030 θα έχουν δημιουργηθεί 43 νέες μονάδες επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) και έως 46 μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ).

Τέλος, οδηγίες, καθώς και ένα χρηστικό βίντεο με τίτλο «Δεν ανακυκλώνουμε τον κορωνοϊό», έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Περιβάλλοντος, προκειμένου να υπάρξει σωστή ενημέρωση για τον ασφαλέστερο τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων κατά την περίοδο εφαρμογής των προληπτικών μέτρων, στο πλαίσιο της προστασίας της δημόσιας υγείας από την εξάπλωση της πανδημίας

Του ΧΡΗΣΤΟΥ  ΜΑΝΩΛΑ

Πηγή: topontiki.gr