Ο Μαξίμ Γκόρκι (Ρώσικα: Максим Горький, Maksim Gorky) ήταν Ρώσος συγγραφέας, ιδρυτής του σοσιαλιστικού ρεαλισμού κι ενεργό πολιτικό στέλεχος. Το πραγματικό του όνομα ήταν Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πέτσκοφ (Алексей Максимович Пешков) ενώ το Γκόρκι το επέλεξε ως ψευδώνυμο επειδή σημαίνει πικρός. Αντιτάχτηκε πολλάκις με το τσαρικό καθεστώς και πέρασε πολύ καιρό στις φυλακές ή στην εξορία.

Γεννήθηκε από φτωχούς γονείς, στην πόλη Νίζνι Νόβγκοροντ (Nizhny Novgorod) στις 16 Μάρτη 1868 και πέθανε στη Μόσχα στις 18 Ιουνίου 1936. Στα 1873 πεθαίνει ο πατέρας του. Η μητέρα του θα ξαναπαντρευτεί κι ο Μαξίμ Γκόρκι θα μείνει με τον παππού και τη γιαγιά του. Οι ιστορίες, τα παραμύθια κι η τρυφερή παρουσία της τελευταίας άσκησαν μεγάλη επίδραση πάνω του.

Αναγκάζεται από τη φτώχεια να φύγει από το σπίτι σε ηλικία μόλις 9 ετών και ν’ αναζητήσει μόνος την τύχη του. Δοκιμάζει διάφορα επαγγέλματα: βοηθός υποδηματοποιού, βοηθός αγιογράφου, λαντζέρης σε καράβι, αχθοφόρος στην Οδησσό, νυχτοφύλακας σε ψαράδικο, φούρναρης, καθαριστής καμινάδων, εργάτης στα χωράφια. Ρακένδυτος, πεζός και πεινασμένος γυρνά όλη τη Ρωσία, γνωρίζει τους ανθρώπους και τη δυστυχία τους για πάνω από 5 χρόνια, κάτι που ήταν εξίσου καθοριστικό για τη μετέπειτα λογοτεχνική αλλά και την πολιτική του πορεία.

Το Δεκέμβρη του 1887 αυτοπυροβολείται μ’ ένα παλιό πιστόλι στο στήθος. Η σφαίρα θα μείνει στα πνευμόνια του 40 ολόκληρα χρόνια. Η αιτία ήταν μάλλον ο θάνατος της γιαγιάς του. Παρά τις αντιξοότητες αυτές, από το 1892 κιόλας, αρχίζει να εκδηλώνεται η αγάπη του για τη λογοτεχνία. Ξεκινά να γράφει πρώτα για βιοποριστικούς λόγους, επιφυλλίδες σ’ επαρχιακές εφημερίδες. Τότε εργαζόταν στην εφημερίδα Tiflis του Καυκάσου κι ακόμα χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Jehudiel Khlamida, αλλ’ από κείνη τη χρονιά και μετά επιλέγει το Γκόρκι. τρία χρόνια μετά, γνωρίζεται με το συγγραφέα Βλαντιμίρ Κορολένκο (Vladimir Korolenko) που του δημοσιεύει το διήγημα, «Τσελκάς» και γνωρίζει κάποιον ενδιαφέρον. Το 1899 οι τυπωμένες συλλογές των διηγημάτων του, γνωρίζουν καταπληκτική επιτυχία. Γίνεται γνωστός σ’ όλη την Ευρώπη.

Από το 1875 έως το 1893 άσκησε πολλά και διάφορα επαγγέλματα, αποκτώντας έτσι μια τεράστια πείρα των ανθρώπων και της ζωής, την οποία χρησιμοποίησε ήδη από τα πρώτα του κείμενα. Πρωτοεμφανίστηκε στο λογοτεχνικό χώρο με τη νουβέλα “Μακάρ Τσουντρά” το 1892. Ακολούθησαν τα έργα του “Η γριά Ιζεργκίλ”, “Τσελκάς”, “Είκοσι έξι και μία”, “Βάριενκα Ολέσοβα”, “Φομά Γκαρντέγιεφ”, “Τα παιδικά μου χρόνια”, “Τα πανεπιστήμιά μου” κ.ά. Μεταξύ των ετών 1907-1908 εκδόθηκε το μυθιστόρημά του “Η μάνα”, που αποτέλεσε και τη βάση για το σενάριο της ομώνυμης κλασικής ταινίας του σοβιετικού κινηματογράφου. Η διεθνής απήχησή του επιβεβαιώθηκε και με τα θεατρικά έργα του που ακολούθησαν. Πασίγνωστα είναι τα έργα “Οι μικροαστοί”, “Οι εχθροί”, “Στο βυθό”, “Οι παραμεριστές” κ.ά. Η σύλληψή του κατά την επανάσταση του 1905 προκάλεσε κύμα διαμαρτυριών σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Μετά την απελευθέρωσή του εγκαταστάθηκε στο Κάπρι της Ιταλίας. Το 1921, φεύγει από τη Ρωσία για να ζήσει στη Γερμανία και στο Σορέντο της Ιταλίας απ’ όπου επιστρέφει, οριστικά πλέον, στην τότε Σοβιετική Ένωση το 1928. Καθιερώθηκε ως πρωτεργάτης της νέας σοβιετικής λογοτεχνίας και πέθανε στη Μόσχα το 1936.