(Φωτ, Προσκυνητάρι κοντά στο Ελαιοχώρι, by shingy)

Από σημεία λατρείας τα εικονοστάσια μετατράπηκαν σταδιακά σε σημεία μνήμης και μαρτυρίες ανθρώπινου πόνου. Και γέμισαν ακόμα και το κέντρο των πόλεων.

Όταν ήμουν μικρός στο χωριό θυμάμαι τις γιαγιάδες μου και τις γειτόνισσες να πηγαίνουν απογευματινές βόλτες «για να ανάψουν τα καντήλια». Τα εικονοστάσια στις άκρες των επαρχιακών δρόμων που υπήρχαν στην περιοχή ήταν απλά τάματα των πιστών σε κάποιο άγιο και ήταν γνωστά με το όνομα του εικονίσματος που φιλοξενούσαν. Σημεία λατρείας. Τότε δεν υπήρχαν τόσα πολλά αυτοκίνητα και τα εκκλησάκια ήταν κάτι σαν μικρά ξωκλήσια, ασπρισμένα, καθαρά και με το καντήλι πάντα αναμμένο. Και δεν είχαν αρχίσει ακόμα να γεμίζουν την Εθνική Οδό. Επίσης, ήταν πέτρινα, όμορφα και καθόλου παράταιρα ούτε με το τοπίο, ούτε με την αισθητική (την οποία οι γιαγιάδες μου και οι γειτόνισσες αγνοούσαν σαν λέξη. Μέχρι που πέθαναν).
Αργότερα άρχισαν να πληθαίνουν, να γεμίζουν οι στροφές της Ενικής Οδού, σιγά-σιγά και το ίσιωμα, η πρόοδος έφερε περισσότερα αυτοκίνητα, περισσότερα ατυχήματα και εκατόμβες νεκρών που αν τους μετρήσεις από την δεκαετία του 70, σε πιάνει απελπισία. Κάποια στιγμή, κατακτήσαμε και τη θλιβερή πρωτιά των περισσότερων θανατηφόρων ατυχημάτων στην Ευρώπη, με δρόμους καρμανιόλες όπως το παλιό κομμάτι της Εθνικής από τον Άγιο Κωνσταντίνο μέχρι τη Στυλίδα και το πέταλο του Παγασητικού, που είναι σπαρμένα από εικονοστάσια. Τα παραδείγματα τυχαία, ολόκληρη η ελληνική επικράτεια, από άκρη σε άκρη, γέμισε εικονοστάσια μικρά, μεγάλα, πέτρινα, σιδερένια, όμορφα, άσχημα, έργα τέχνης και προκάτ φτηνοκατασκευές που είναι τερατουργήματα.
Τα εικονοστάσια από τη δεκαετία του 70 άλλαξαν εντελώς, όχι μόνο σαν εικόνα, αλλά και σε αυτό που πλέον συμβολίζουν: τα περισσότερα είναι σημεία μνήμης και μαρτυρίες ανθρώπινου πόνου. Τα φτιάχνουν οι συγγενείς των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους στο συγκεκριμένο σημείο για να τιμήσουν τη μνήμη των δικών τους, ή όσοι επέζησαν από κάποιο ατύχημα, ως ευχαριστήρια για τη σωτηρία τους. Και από μνημεία λαϊκής τέχνης, καλαίσθητα και τέλεια «απορροφημένα» από το περιβάλλον, μετατράπηκαν σε κακόγουστα κτίσματα (όλα παράνομα) που φαντάζουν παράταιρα και σου θυμίζουν κυρίως την αδιαφορία και την ανικανότητα των ελληνικών αρχών να προστατέψουν τους πολίτες τους. Α, και τον ζαμανφουτισμό του Έλληνα που κάνει του κεφαλιού του χωρίς να λογαριάσει τις συνέπειες (όσες ταμπέλες «Μπαμπά μην τρέχεις» και «Το ποτό σκοτώνει» κι αν κρέμασε στο παρμπρίζ και στην καρότσα δεν τον έπεισαν να αλλάξει συνήθειες).
Τα εικονοστάσια είναι καθαρά ελληνικό φαινόμενο, τουλάχιστον ως σύμβολα μνήμης (ως σύμβολα λατρείας υπάρχουν σε αρκετές χώρες, πάντα εκτός πόλεων), και παρόλο που είναι απολύτως σεβαστός ο πόνος και η θλίψη που συμβολίζουν, είναι επίσης σύμβολα ενός θρησκόληπτου έθνους που λατρεύει το μελό και την υπερβολή.
Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν χτίζει όποιος θέλει -κι οπουδήποτε- μνημεία που δεν τολμάει να τα αγγίξει κανείς. Πουθενά αλλού δεν χτίζουν εκκλησάκια για να τιμήσουν τη μνήμη του νεκρού μέσα στους δρόμους μεγαλουπόλεων, πάνω στα πεζοδρόμια και μέσα σε διαχωριστικές νησίδες (κάπου στην Πειραιώς έχουν σκάψει ολόκληρο το πεζοδρόμιο για να βάλουν σωλήνες για αέριο και το μόνο σημείο που έχουν αφήσει ανέπαφο είναι ένα εικονοστάσι)..
Δεν μπορεί κανείς να τα βάλει, όμως, με τις μνήμες των νεκρών και το πένθος, ειδικά όταν έχουν χαθεί νεαρά άτομα. Στα περισσότερα εικονοστάσια, όταν πλησιάσεις και δεις την ηλικία του νεκρού, ανατριχιάζεις σύγκορμος.
Είναι αμέτρητα τα εικονοστάσια που μπορεί να βρει κανείς στους δρόμους της Αθήνας, σε λεωφόρους, σε μεγάλους και μικρούς δρόμους, σε γειτονιές, -κάπου στη Θηβών υπάρχουν δύο μαζί πάνω σε μια ταράτσα- σε αυλές σπιτιών, σε διαχωριστικές νησίδες, ακόμα και χωμένα μέσα στην άσφαλτο…

Πηγή: ough.gr