Κώστας Καρυωτάκης (1896-1928)

Ο ποιητής Κ. Καρυωτάκης, γεννήθηκε στην Τρίπολη στις 30 Οκτωβρίου 1896 και πέθανε στη Πρεβεζα στις 21 Ιουλίου 1928. Ο πατέρας του ήταν από τη Συκιά της Κορινθίας, και η μητέρα του, η Αικατερίνη Σκάγιαννη από την Τρίπολη. Ο πατέρας του ήταν νομομηχανικός κι έτσι στα παιδικά του χρόνια αναγκάστηκε να αλλάζει συνέχεια τόπο διαμονής. Πέρασε από το Αργοστόλι, τη Λευκάδα, τη Λάρισα, την Καλαμάτα, την Αθήνα, τα Χανιά.

Από το 1912 δημοσιεύει ποιήματα σε διάφορα παιδικά περιοδικά. Δεκαεπτά χρονών έρχεται στην Αθήνα, και γράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στα τέλη του 1917 πήρε το πτυχίο του. Στη συνέχεια επιχείρησε να ασκήσει το δικηγορικό επάγγελμα, αλλά η έλλειψη πελατείας τον ανάγκασε να ζητήσει δημόσιο διορισμό. Έτσι διορίστηκε υπάλληλος (υπουργικός γραμματέας Α) στη Νομαρχία Θεσσαλονίκης. Μετά την οριστική απαλλαγή του από το στρατό, τοποθετήθηκε στη Νομαρχία Σύρου κι ύστερα βρέθηκε για μερικούς μήνες να ασκεί καθήκοντα νομάρχη στην Άρτα. Στη συνέχεια μετατέθηκε στην Αθήνα και υπηρέτησε στη Νομαρχία Αττικής.

Αισθανόμενος απέχθεια για την κρατική γραφειοκρατία την καυτηριάζει συχνά. Αυτό του στοιχίζει αντιπάθεια και διώξεις από τους ανωτέρους του, με αποτέλεσμα να μετατεθεί πολλές φορές στην επαρχία. Γνωρίζει έτσι τη μιζέρια και την ανία της και αυτό του στοιχίζει και τον πληγώνει βαθιά.

To Φεβρουάριο του 1919 εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή “ο πόνος των ανθρώπων και των πραγμάτων“, που δεν παίρνει καλή κριτική. Με τον φίλο του Αγη Λεβέντη εκδίδει τον ίδιο χρόνο το σατιρικό περιοδικό “Η Γάμπα“. Παρά την επιτυχία του το περιοδικό κυκλοφόρησε μόνο σε έξι τεύχη γιατί η αστυνομία απαγόρευσε την έκδοσή του.

Το 1921 κυκλοφορεί τη δεύτερη συλλογή του τα “Νηπενθή“. Την εποχή αυτή συνδέεται στενά με την ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη, συνάδελφό του στη Νομαρχία Αττικής. Το 1924 ταξιδεύει στο εξωτερικό, στην Ιταλία (Ρώμη), Γερμανία και Ρουμανία. Το Δεκέμβριο του 1927 εκδίδει την τελευταία του συλλογή, “Ελεγεία και Σάτιρες“.

Ο Κώστας Καρυωτάκης τον Ιούνιο του 1928 αποσπάται στην Πρέβεζα. Ήδη είναι αηδιασμένος από τη γραφειοκρατία και τη ζωή του δημόσιου υπάλληλου. Η αηδία γίνεται απόγνωση σε γράμματα που στέλνει σε συγγενείς και φίλους του. Την 1η Ιουλίου στέλνει σε ένα ξάδελφο του το ομώνυμο ποίημα.

ΠΡΕΒΕΖΑ

Θάνατος είναι οι κάργες που χτυπιούνται
στους μαύρους τοίχους και τα κεραμίδια,
θάνατος οι γυναίκες, που αγαπιούνται
καθώς να καθαρίζουνε κρεμμύδια.

Θάνατος οι λεροί, ασήμαντοι δρόμοι
με τα λαμπρά, μεγάλα ονόματά τους,
ο ελαιώνας, γύρω η θάλασσα, κι ακόμη
ο ήλιος, θάνατος μες στους θανάτους.

Θάνατος ο αστυνόμος που διπλώνει
για να ζυγίση μια “ελλειπή” μερίδα,
θάνατος τα ζουμπούλια στο μπαλκόνι,
κι ο δάσκαλος με την εφημερίδα.

Βάσις, Φρουρά, Εξηκονταρχία Πρεβέζης.
Την Κυριακή θ’ ακούσουμε την μπάντα.
Επήρα ένα βιβλιάριο Τραπέζης
πρώτη κατάθεσις δραχμαί τριάντα.

Περπατώντας αργά στην προκυμαία,
“Υπάρχω;” λες, κ’ ύστερα “δεν υπάρχεις!”
Φτάνει το πλοίο. Υψωμένη σημαία.
Ισως έρχεται ο Κύριος Νομάρχης.

Αν τουλάχιστον, μέσα στους ανθρώπους
αυτούς, ένας επέθαινε από αηδία…
Σιωπηλοί, θλιμμένοι, με σεμνούς τρόπους,
θα διασκεδάζαμε όλοι στην κηδεία.

Πολλοί που αγαπούν την Πρέβεζα θεωρούν ότι ο Καρυωτάκης με αυτό το ποίημα του την αδικεί. Από την άλλη μεριά για ποιά Πρέβεζα μιλάμε; Για την Πρέβεζα που μόλις πριν από 17 χρόνια έχει απελευθερωθεί από τους τούρκους. Για την Πρέβεζα που ο πιο σύντομος τρόπος να την προσεγγίσεις εκείνη την εποχή ήταν ένα πολύωρο ταξίδι με ατμόπλοιο από την Πάτρα. Άλλωστε η Πρέβεζα είχε την ατυχία να βρεθεί στο τέλος της τραγικής διαδρομής του Κώστα Καρυωτάκη, που 20 μέρες μετά αποφασίζει να αυτοκτονήσει. Θα μπορούσε στη θέση της να είναι μια οποιαδήποτε επαρχιακή πόλη του μεσοπολέμου.