Το έγγραφο που παρουσιάζεται είναι το μαθητολόγιο (του 1900) του Δημοτικού Σχολείου Παραλίου Άστρους ή «Δημοτικού Σχολείου των αρρένων» όπως ονομάζονταν.

Το μαθητολόγιο αναφέρεται στο Παλιό Δημοτικό Σχολείο, το οποίο εκείνη την περίοδο ήταν νεοπαγές, και το υπογράφει ο δάσκαλος Λυκούργος Ηλιόπουλος. Το Παλιό Δημοτικό Σχολείο βρίσκονταν στη συμβολή των οδών Ζαφειρόπουλου και Καλλίτση, εδώ

Πρόκειται για σημαντικό έγγραφο, μέσω του οποίου ο αναγνώστης πιάνει τον «σφυγμό» του τόπου μας στην αρχή του 20^ου αιώνα.

Τα κυριότερα συμπεράσματα είναι τα εξής:

Α. Το σύνολο των μαθητών ήταν 49, 33 αγόρια και 16 κορίτσια, τότε πολλές οικογένειες  δεν έστελναν τα θήλεα στο σχολείο, το θεωρούσαν περιττό!!

Β. Πολλά επώνυμα οικογενειών σήμερα δεν υπάρχουν, ανέκαθεν η «αχίλλειος πτέρνα» του τόπου μας ήταν η εκ βάθρων, συχνή, ανανέωση του πληθυσμού.

Γ. Ο μαθητόκοσμος ήταν ευθέως ανάλογος της απογραφής του 1896 (391 κάτοικοι). Αργότερα με την έλευση των εκ Καστρίου και Βερβένων προερχομένων έχουμε αύξηση του μαθητικού πληθυσμού.

Δ. Τα επαγγέλματα των γονέων, των μαθητών, μας «μαρτυρούν» την κοινωνική διαστρωμάτωση!! και τις εμπορικές δραστηριότητες.

Ε. Υπήρχε τηλεγραφείο!! το 1900!! και το λειτουργούσε ο Δημήτριος Πρεβεδώρος.

ΣΤ. Ο μεγαλύτερος μαθητής είχε γεννηθεί το 1886.

Ζ. Το Δημοτικό Σχολείο, τότε, είχε 4 τάξεις, Πρώτη, Δευτέρα, Τρίτη, και Τετάρτη. Επόμενη σχολική βαθμίδα ήταν το Σχολαρχείο (σχολαρχείο = παλιότερος τύπος σχολείου που κάλυπτε τις δύο τελευταίες τάξεις του σημερινού δημοτικού και την πρώτη τάξη του σημερινού γυμνασίου).

Παραθέτουμε ονόματα-επώνυμα των μαθητών σε αντιστοίχιση με τα των σημερινών υπαρχόντων απογόνων:

1. Γεώργιος Ανδρ. Στρέμπρης (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
2. Μιχαήλ Δημοσθ. Λαμπρίδης (πρόγονος της Θεοδώρας Ανέστη-Δασκολιά).
3. Μαρία Δημοσθ. Λαμπρίδη (όμοια).
4. Γεώργιος Ιωαν. Ελευθερίου (υπάρχουν απόγονοι αυτής της οικογένειας, το σπίτι τους είναι προς την περιοχή του Φάρου).
5.  Ευανθία Ιωαν. Ελευθερίου (όμοια).
6. Αλεξάνδρα Περικ. Αναγνωστόπουλου (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα, το σπίτι της ήταν στη θέση που βρίσκεται το καφέ «CANAVA».
7. Όλγα Περικ. Αναγνωστόπουλου (όμοια).
8. Κωνστ. Περικ. Αναγνωστόπουλος (όμοια).
9. Ανδρέας Βασιλ. (ιερέως) Κοράλλης (πρόγονος του Γιώργου Δαλιάνη).
10. Ιωάννης Βασιλ. (ιερέως) Κοράλλης (όμοια).
11. Ευκλείδης Βασιλ. (ιερέως) Κοράλλης (όμοια).
12. Αγγελική Ιωαν. Παρασκευά (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
13. Παντελής Δημ. Καζάκος (όμοια).
14. Δημοσθένης Θεοδ. Καλόχρηστος ( η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
15. Ιωάννης Θεοδ. Καλόχρηστος («έπεσε» κατά την πολεμική περίοδο 1912-1922, το όνομα του αναγράφεται στο Μνημείο Ηρώων του Παραλίου Άστρους.
16. Γαρούφω Αναστ. Αβραντίνη (πρόγονος τη οικογένειας Αβραντίνη).
17. Γεώργιος Αναστ. Αβραντίνης (πατέρας του Βασίλη Αβραντίνη).
18. Αγγέλω Χαρ. Σωτηράκου (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
19. Δαμιανός Χαρ. Σωτηράκος (όμοια).
20. Γεώργιος Νικ. Ρουμελιώτης (παππούς του Βασίλη Ρουμελιώτη).
21. Ιωάννης Νικ. Ρουμελιώτης (πρόγονος του Βασίλη Ρουμελιώτη).
22. Ζωή Θεοδ. Καλμούχου (παιδί δημοσίου υπαλλήλου, που εκείνη την περίοδο υπηρετούσε στο Παράλιο Άστρος).
23. Παναγιώτης Θεοδ. Καλμούχος (όμοια).
24. Γεώργιος Πανα. Καστρίτης (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
25. Βενετία Παν. Φοίτηρη (πρόγονος του Τάκη Φοίτηρη).
26. Αφροδίτη Γεωργίου (παιδί δημοσίου υπαλλήλου, που εκείνη την περίοδο υπηρετούσε στο Παράλιο Άστρος).
27. Εριφύλη Γεωργίου (όμοια).
28. Ανδρέας Κ. Αργείτης (πρόγονος της Ματούλας Ντούμου).
29. Δημήτριος Κ. Αργείτης (όμοια).
30. Ευανθία Νικ. Παπακωνσταντίνου (πρόγονος του Νίκου Παπακωνσταντίνου «Τζαβέλα»).
31. Μαρία Κων. Παρασκευά (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
32. Παναγιώτα Νικ. Παπακωνσταντίνου (πρόγονος του Νίκου Παπακωνσταντίνου «Τζαβέλα»).
33. Κίμων Γ. Θεοδώρου (πρόγονος της οικογένειας Θεοδώρου).
34. Γεώργιος Θεοδ. Κανέλλος (πρόγονος της οικογένειας Θεοδώρου).
35. Μιχαήλ Δημ. Μαρούδης (ο μετέπειτα γιατρός μας).
36. Αναστάσιος Δημ. Μαρούδης (αδελφός του προηγούμενου).
37. Κωνσταντίνος Δημ. Πρεβεδώρος (παιδί δημοσίου υπαλλήλου, που εκείνη την περίοδο υπηρετούσε στο Παράλιο Άστρος).
38. Βασι. Ιωα. Τριανταφύλλου (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
39. Βασίλειος Αρ. Παπαχρήστου (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
40. Δημήτριος Μιχαήλ Βούλγαρης (πρόγονος της οικογένειας Βούλγαρη).
41. Ξανθή Αποστ. Δουζένη (πρόγονος της οικογένειας Δουζένη).
42. Σωτήριος Αποστ. Δουζένη (όμοια).
43. Κυράκος Ι. Παρασκευάς (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).
44. Γεώργιος Ι. Παρασκευάς (όμοια).
45. Ηλίας Βυζάντιος («έπεσε» κατά την πολεμική περίοδο 1912-1922, το όνομα του αναγράφεται, εδώ, στο Μνημείο Ηρώων του Παραλίου Άστρους.
46. Εμμανουήλ Α. Κωνσταντίνου (πρόγονος του Γεράσιμου Κωνσταντίνου).
47. Ευάγγελος Δ. Κουρτέσης (πατέρας του Δημητρίου Κουρτέση -του ψάλτη-).
48. Μαριγώ Αρ. Αθανασιάδου (υπάρχουν απόγονοι αυτής της οικογένειας, το σπίτι τους είναι πλησίον του Ναού του Αγίου Βασιλείου).
49. Γεώργιος Αρ. Παπαχρήστος (η οικογένεια αυτή δεν υπάρχει σήμερα).

Εν Παραλίω Άστρει τη 5^η Φεβρουαρίου 1902. Ο δημοδιδάσκαλος Λ. Ηλιόπουλος.

Πατήστε εδώ για να δείτε το πρωτότυπο μαθητολόγιο.

Υ.Γ: Έπονται σε συνέχειες τα μαθητολόγια του πρώτου τετάρτου του 20^ου αιώνα.

Πηγή: Γενικά Αρχεία του Κράτους