Τα όρια της Αρχαίας Αρκαδίας, µ’ αυτά της σηµερινής δε συµπίπτουν, τότε ήταν ευρύτερα! Συµπεριλάµβανε την επαρχία Καλαβρύτων, τη νότια Κορινθία, τα δυτικά της Αργολίδας κι ένα µεγάλο τµήµα της Ηλείας και της Ολυµπίας. Η αρχαία Αρκαδία δεν είχε θάλασσα!
Το σχήµα της Αρχαίας Αρκαδίας ήταν ένα τετράγωνο µε φυσικά σύνορα βουνά και µόνο βουνά: τη Ζήρεια, το Λύρκειο, το Αρτεµίσιο και το Παρθένιο, ο Πάρνωνας να ενώνεται µε τον Ταϋγετο, το Λύκαιο, τη Φολόη και τη Σκάλη, τον Ερύµανθο και το Χελµό. Το όρος Μαίναλο δεσπόζει στο κέντρο της Αρκαδίας. Απολιθώµατα καταδεικνύουν, ότι, προ δύο περίπου εκατοµ. ετών, στην Αρκαδία ζούσαν µεγάλα ζώα, όπως: ελέφαντες, ιπποπόταµοι, αρκούδες, αγριόχοιροι, βουβάλια αλλά και ελάφια, ζαρκάδια, κάστορες… Είχαν σαν ενδιαίτηµα την Αρκαδία η οποία είχε πυκνή βλάστηση και µεγάλα δάση από έλατα, βελανιδιές, πουρνάρια…
Αυτά τα µεγάλα δάση και τα πολλά νερά χαρακτήριζαν, την Αρκαδία, σαν ειδυλλιακό τόπο! Σ’ αυτά τα κρυστάλλινα νερά λούζονταν οι Μούσες και οι Νύµφες… Καµάρι και καύχηµα των Αρκάδων ήταν το αυτόχθονο! Θεωρούσαν τον εαυτό τους, «υπερούσιο λαό» καθότι, γεννήθηκαν πριν της Σελήνης και πριν των άλλων Ελλήνων εξ’ ού και Προσέλληνες! Αυτό, λέει, και ο Στραβόνας: «∆οκεί δε παλαιότατα έθνη είναι τα Αρκαδικά των Ελλήνων Αζάνές τε και Παρράσιοι και άλλοι τοιούτοι».
Κάτι παρόµοιο, λέει, κι ο Ξενοφώντας: «Οι Αρκάδες δύνανται να καυχώνται πως, µόνο αυτοί απ’ όλους τους Έλληνες, είναι αυτόχθονες»! Οι Αρχαίοι Αρκάδες µιλούσαν την Αρκαδική γλώσσα η οποία ήταν µία, από τις πέντε, διαλέκτους του Αχαϊκού συνασπισµού. Όπως οι άλλοι Έλληνες, έτσι και οι Αρκάδες, σα θρησκεία είχαν το 12θεο, µε το µυθολογικό προνόµιο, ο ∆ίας να έχει γεννηθεί στο Αρκαδικό Λύκαιο όρος, ο Ποσειδώνας στη Μαντινειακή βρύση Άρνη, η Ήρα κι αυτή στ’ Αρκαδικά βουνά, ο Ερµής στην Κυλλήνη, ο Ασκληπιός στη Θέλπουσα… Η Αρτέµιδα ήταν θεά της Αρκαδίας και λατρευόταν, από τους Αρκάδες, ως Υµνία ή Ορθία και ήταν προστάτιδα των ∆ασών και του Κυνηγίου! Στην Αρκαδία λατρευόταν και η Κόρη της ∆ήµητρας -∆έσποινα την αποκαλούσαν οι Αρκάδες- και, µάλιστα, µε τη µητέρα της για την οποία, πίστευαν, οι Αρκάδες, ότι, µετά την Αττική, τους δίδαξε την καλλιέργεια της γης! Συγχρόνως, έδειχναν πάνω στο βουνό Κυλλήνη, µια χαράδρα κι έλεγαν, τάχατες, πως, ο Πλούτωνας, από εκεί κατέβασε τη ∆έσποινα στον Άδη! Πίστευαν, οι Αρκάδες, ότι, ανάµεσα στα σηµερινά χωριά των συνόρων Γορτυνίας και Μεγαλόπολης, Κυπαρίσσια και Μαυριά -στην παλιά Τραπεζούντα- έγινε η µάχη των Θεών και των Γιγάντων νίκησαν οι Θεοί κι έκλεισαν τους Γίγαντες κάτω από τη γη! Τα Άλση της Αρχαίας Αρκαδίας φέρουν ονόµατα θεών: Πάνας, Αφροδίτη, ∆ήµητρα, Ποσειδώνας… αλλά, και τα ποτάµια, Αλφειό και Λάδωνα, τα θεοποίησαν! Μην ξεχνάµε, ότι, ο κατ’ εξοχήν θεός της Αρκαδίας ήταν ο τραγοπόδαρος και κερασφόρος, Πάνας, Θεός της Μουσικής -απεικονίζεται µε τον αυλό του- ο οποίος ακολουθούσε τον ∆ιόνυσο ενώ τον ακολουθούσαν Νύµφες, Ναΐδες, Επιµηλιάδες, Μαινάδες και Σειλινοί! Να, γιατί αποκαλούσαν ειδυλλιακή την Αρκαδία! Το Λύκαιο όρος ήταν ο «Όλυµπος της Νότιας Ελλάδας»! Τελείτο και γιορτή για τη ∆έσποινα, την κόρη της θεάς ∆ήµητρας, στη Λυκόσουρα, στο Λύκαιο όρος τελούνταν και Αγώνες, γυµνικοί και ιππικοί, τα «Λύκαια». Νοµίσµατα χρυσά, αργυρά, χαλκά µε την επιγραφή «ΑΡ ΑΡΚΑ ΑΡΚΑ∆ΙΚΟΝ» κόπτονταν στο Νοµισµατοκοπείο, στο τέµενος του ∆ία, στο Λύκαιο όρος! Αυτά, από τη µία όψη εικόνιζαν το ∆ία κρατούντα ράβδο και από την άλλη δύο αετούς…
Οι αρχαίοι Αρκάδες φορούσαν δέρµατα χοίρων κι έτρωγαν βελανίδια γι’ αυτό και η Πυθία τους αποκαλούσε, Βαλανηφάγους! Ακόµη, έτρωγαν κριθαρένιο ψωµί! Ήταν λαός ποιµενικός και υπόδειγµα λιτής ζωής διάγοντας αγνά κι ευτυχισµένα… Αυτή η ζωή των Αρκάδων, η τόσο ειδυλλιακή, περί το 17ο αιώνα, έγινε αφορµή να ιδρυθούν Σύλλογοι στην Ευρώπη µε την επωνυµία «Αρκαδία» ή µε κάποιο παρεµφερή τίτλο που να εµπεριέχει τη λέξη, Αρκαδία -γνωστή ήταν η «Ακαδηµία των Αρκάδων» της Ρώµης- µε προµετωπίδα το πολύ γνωστό «Et ego in Arcadia»! Οι Αρκάδες ήταν πολεµιστές αλλά και τεχνίτες παίρνουν µέρος σε όλους τους πολέµους, οικοδοµούν το ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και Θέατρα στη Μεγαλόπολη το µεγαλύτερο στην Ελλάδα στη Μαντινεία, στην Τεγέα, στον Ορχοµενό. Με το βασιλιά Αγαπήνωρα συµµετείχαν στο 10ετή Πόλεµο της Τροίας. Η µονοµαχία του βασιλιά των Αρκάδων, Έχεµου, µε τον Ύλλο τον Ηρακλείδη, µαταιώνει την Κάθοδο των ∆ωριέων! Έµεινε στην ιστορία η µεγάλη Μάχη της Μαντινείας και ο θάνατος του Επαµεινώνδα! Κατά τους Ρωµαϊκούς χρόνους παρακµάζει. Ο Οκταβιανός αφαιρεί το άγαλµα της Αλέας Αθηνάς και τα ∆όντια του Καλυδωνίου κάπρου! Ο γεωγράφος Στράβωνας αναφέρει την Αρκαδία ως ερειπωµένη! Λίγο µετά τη Γέννηση του Χριστού (138 – 180), την Αρκαδία επισκέπτεται ο Παυσανίας ο οποίος µας αφήνει και τα τόσα χρήσιµα γι’ Αυτήν! Οι Αρκάδες, ανέκαθεν, ήταν ένας φιλόξενος λαός! Αγαπούσαν τον πλησίον τους και ήταν συναισθηµατικοί κι εργατικοί, σεµνοί και αυστηρά ηθικοί! Η δηµοκρατικότητά τους αποδεικνύεται και µε την κοινή τράπεζα στην οποία παρακάθονταν, ίσοι προς ίσους, αφέντες και δούλοι! Ήταν φυσιολάτρες στο έπακρο κι απόρριπταν καθετί το αριστοκρατικό.
Η Μουσική ήταν υποχρεωτικό µάθηµα για τους Αρκάδες µέχρι 30 ετών! Να, γιατί απεικονίζεται ο Πάνας µε τον αυλό, ο Ερµής της Κυλλήνης µε τη λύρα, η Υµνία Αρτέµιδα κι ο Χάρµονας ∆ίας µε τα τραγούδια τους… Στη Μαντινεία υπήρχε Σχολή Μουσικής και Ορχηστικής! Η Αρκαδία ανάδειξε το µεγάλο Ιστορικό, Πολύβιο το Μεγαλοπολίτη! Ανάδειξε το µεγάλο Μουσικό, Τυρταίο, αλλά και τον Εχέµβροτο! Όµως, Τεγέατισσα ήταν και η Ανύτη! Αλλά και τον ποιητή Αρίσταρχο και τον κωµικό, Φόρµιν, γαλούχησε η Αρκαδία! Η Αρκαδία συµµετείχε πάντα στους Πανελλήνιους Αγώνες, όπως τα Ολύµπια, τα Πύθια, τα Νέµεα και ανάδειξε, ουκ ολίγους Ολυµπιονίκες! Αρέσκονταν στο, να γυµνάζονται, οι Αρκάδες τέτοια Γυµνάσια ήταν, της Μεγαλόπολης, της Φιγαλείας, ο Ιππόδροµος πλησίον των Τειχών της Μαντινείας προς τιµή του Αντίνοου αλλά κι αυτός στο Λύκαιο όρος όπου τελούνταν τα Λύκαια, το Στάδιο της Τεγέας όπου τελούνταν τα Αλεαία, τα Αλώτια των Τεγεατών… Άλλοι Αγώνες ήταν τα Σωτήρια (Μεγαλοπολίτες), τα Ερµαία και τα Μώλια (Μαντίνειοι), τα Ερµεία (Φενεάτες)… Ακόµη, τελούνταν Αγώνες Οµορφιάς, Πάλης… Οι Αποικίες των Αρκάδων, τόσο στην Ιταλία (ο Εύανδρος ίδρυσε το Παλλάντιο στον Τίβερη όπου επεκτάθηκε η Ρώµη) όπου εκεί δίδαξαν τη Μουσική, τα Γράµµατα, τις Τέχνες… κάτι που έψαλε κι ο ποιητής Βιργίλιος… όσο και στη Μικρά Ασία όπου, Τρώες και Βυθινοί ήταν Αρκάδες. Στην Κασπία θάλασσα, η Πανών αλλά και οι κατοικούντες στον κόλπο Αζανίας… Αρκάδες ήσαν! Η Πάφος είναι Αρκαδική αποικία την οποία ίδρυσε ο Αγαπήνωρας επιστρέφοντας από την Τροία! Έχουµε Αρκαδία στην Αίγυπτο και Τεγέα στη Συρία! Στην Κρήτη, Κυδωνία και Γόρτυς, ήταν Αρκαδικές. Αλλά και στη Ρόδο, στην Πάρο, στη Λευκάδα, στη Ζάκυνθο… Αρκάδες αποίκησαν! Όµως, και η Πύλος, Αρκαδική είναι -ο κόλπος της Κυπαρισσίας λεγόταν Αρκαδιά- καθώς και η Θυρέα της Κυνουρίας!
Σήµερα η Αρκαδία είναι γεµάτη µε µνήµες της αρχαιότητας. Σε κάθε βήµα ο επισκέπτης βρίσκεται µπροστά σε ένα µνηµείο. Αρχαία θέατρα, όπως αυτά της Μεγαλόπολης, της Μαντινείας και του Ορχοµενού, Ναοί αφιερωµένοι στην Αρτέµιδα, στη ∆έσποινα κόρη της ∆ήµητρας, στον Ποσειδώνα, στον Ασκληπιό και στην Αθηνά. Αρχαιολογικοί χώροι όπως η Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού και πλήθος νεολιθικών οικισµών που µετά τις ανασκαφικές δραστηριότητες έχουν γεµίσει µε ευρήµατα τα Αρχαιολογικά Μουσεία του Άστρους, της Τρίπολης, της Τεγέας και της Λυκόσουρας.
Η αρχαία εποχή του µύθου έχει ριζώσει στην Αρκαδία ακολουθώντας την σε όλη την ιστορική της πορεία, κάνοντας τον ιστορικό Ιώσηπο να την ερµηνεύσει ως:
«Αρχή Ροής Κρουνών Αρχαίων ∆ιός Ιερόν Άριστον».
Πηγή: arcadia.gr