Η χώρα μας κατέχει την τέταρτη θέση, ως προς τις 48 υποθέσεις παραβίασης της Κοινοτικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, και με σωρεία καταδικαστικών αποφάσεων να έχουν ήδη εκδοθεί εναντίον μας, η χώρα πρέπει σύντομα να λάβει αποφάσεις για τα μείζονα περιβαλλοντικά προβλήματα που την ταλανίζουν. Οι κυβερνήσεις μας είναι δυστυχώς έρμαια των ” μεγάλων συμφερόντων” υποχωρώντας στις πιέσεις τους και κωλυσιεργώντας, αντί να εφαρμόζουν τα ήδη θεσπισθέντα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. Κάποια στιγμή πιστέψαμε κι εμείς ότι με την ένταξή μας στην Ε.Ε θα δρομολογούνταν κάποιες στοιχειώδεις φιλοπεριβαλλοντικές εξελίξεις, αλλά κι αυτές οι ελπίδες τελικά αποδείχτηκαν φρούδες.

Η Ελλάδα είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες της Ε.Ε σε βιοποικιλότητα, διαθέτοντας έτσι ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα για ανάπτυξη: το φυσικό της περιβάλλον. Για την προστασία της μοναδικής αυτής κληρονομιάς η χώρα μας δεσμεύεται από την εθνική νομοθεσία, αλλά και από διεθνείς συμβάσεις, κοινοτικές οδηγίες και κανονισμούς. Ωστόσο, για την διατήρηση του φυσικού πλούτου δεν αρκούν μονάχα οι νομοθετικές ρυθμίσεις. Απαιτείται η ύπαρξη ικανού μηχανισμού ελέγχων των σοβαρών παραβάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Όπως κατέδειξε πρόσφατη έρευνα όλες οι υπηρεσίες που έχουν, μεταξύ άλλων, και αρμοδιότητες διενέργειας περιβαλλοντικών ελέγχων εμφανίζουν σοβαρά κενά στη κάλυψη των προβλεπομένων οργανικών θέσεων, καθώς και ειδικά κλιμάκια ελέγχου ποιότητας περιβάλλοντος που μπορούν να συγκροτούνται με απόφαση του οικείου Νομάρχη. Παράλληλα, περιβαλλοντικούς ελέγχους διενεργεί και Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, η οποία συστάθηκε με το άρθρο 9 του Ν. 2947/2001 και συγκροτήθηκε και λειτουργεί από τις αρχές του 2004, βάσει του ΠΔ 165/2003. Τουλάχιστον, λοιπόν, σε θεσμικό επίπεδο η Ελλάδα μπορεί να δηλώσει ότι διαθέτει μηχανισμούς ελέγχου των παραβάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Διαπιστώθηκε όμως από την ίδια έρευνα ότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε εξοπλισμό, μετρητικά όργανα, μηχανοργάνωση, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται το έργο των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του 85% των στελεχών των υπηρεσιών περιβάλλοντος Νομαρχιών και Περιφερειών ότι αδυνατούν να προβούν σε επαρκή αριθμό ελέγχων.

Σοβαρό εμπόδιο αποτελεί ωστόσο και η άσκηση πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών πιέσεων προς τις τοπικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα είτε να μη δημιουργούν ελέγχους, είτε να “συμμετέχουν” στην έκδοση παράτυπων διοικητικών πράξεων, που ενισχύουν την αυθαιρεσία και μη εφαρμογή της νομοθεσίας.
Με δεδομένους, λοιπόν, αυτούς τους εξαιρετικά αδύναμους μηχανισμούς περιβαλλοντικού ελέγχου, είναι λογικό να κυριαρχεί στους πολίτες η αντίληψη πως η Ελλάδα είναι ” ξέφραγο αμπέλι”, όπου ο καθένας μπορεί να καταπατήσει ή να ρυπάνει το περιβάλλον και να μείνει ατιμώρητος. Εύλογο δε είναι το ερώτημα για το πότε και πως θα εφαρμοσθεί και στη χώρα μας η αρχή ” ο ρυπαίνων πληρώνει”.
Σύμφωνα με νεότερες μελέτες επιστημόνων υπάρχουν τουλάχιστον δέκα περιβαλλοντικά προβλήματα που απασχολούν σοβαρά της χώρα μας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

1.Χωματερές:
2.000 χωματερές και 10.000 ανεξέλεγκτοι σκουπιδότοποι, ανά την επικράτεια, εκπέμπουν ρυπογόνα αέρια του θερμοκηπίου. Στην Αττική, όπου παράγεται το 40% του συνόλου των σκουπιδιών της χώρας, βρίσκονται μόλις εννιά (9) χωματερές. Στα Άνω Λιόσια λειτουργεί η μεγαλύτερη χωματερή της Ευρώπης. Επίσης, 4οο τόνοι σκουπιδιών είναι πεταμένοι στα εννιά μεγάλα ποτάμια μας. Το 2001 τιμωρηθήκαμε με πρόστιμο πέντε εκατομμυρίων ευρώ, για τη χωματερή του Κουρουπητού, στα Χανιά. Οι περισσότερες χωματερές αντιβαίνουν τις διατάξεις της ευρωπαϊκήs νομοθεσίας και θα έπρεπε να έχουν κλείσει από το 2000, πήραμε όμως, παράταση μέχρι το 2008, ένα στόχο όχι ρεαλιστικά υλοποιήσιμο.
2. Ατμοσφαιρική ρύπανση:
H χώρα μας είναι δευτεραθλήτηρια στην Ε.Ε. στα αιωρούμενα μικροσωματίδια, που παράγονται από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων, τις βιομηχανίες και τους καυστήρες θέρμανσης. Μεταξύ 22 ευρωπαϊκών πόλεων μόνο το Βουκουρέστι ξεπερνά σε μικροσωματίδια την Αθήνα, που καταγράφει ετήσια τη μέση τιμή στα 50μg /m3 (μικρογραμμάρια αν κυβικό μέτρο αέρα ), όταν το όριο της Ε.Ε. είναι σήμερα 40μgr /m3. Κι όλα αυτά εις βάρος της υγείας όλων μας, με τα αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα να αυξάνονται σε κάθε παράλληλη αύξηση των συγκεντρώσεων μικροσωματιδίων.
3. Προστασία του φυσικού μας πλούτου:
Από τα συνολικά θεσμοθετημένα 27 εθνικά πάρκα έχουν εκδοθεί διατάξεις προστασίας για εννιά, ενώ άλλα έξι (Κερκίνης, Δέλτα Αξιού, Δέλτα Έβρου, Αμβρακικού, Κάρλας και Πάρνηθας) εκκρεμούν και οι υπόλοιπες 12 περιπτώσεις είναι ακόμη σε φάση μελέτης. Για ποιο λόγο τόση κωλυσιεργία, είναι πραγματικά άγνωστο.
4.Ηχορύπανση:
Όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, αλλά και τα μικρότερα, υποφέρουν από υψηλά ποσοστά ηχορύπανσης και παρ’ όλο που έχουμε πάρει σχετική οδηγία μείωσης των ντεσιμπέλ από την Ε.Ε, οι μελέτες δεν έχουν καν αρχίσει.
5. Ανακύκλωση:
Τα προγράμματα ανακύκλωσης της χώρας μας καλύπτουν μόλις το 14 % του στόχου που έχει θέσει η Ε.Ε (όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 33%). Σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ, η αποκομιδή των ειδικών κάδων ανακύκλωσης είναι προβληματική. για πιο λόγο, άραγε; Επιπροσθέτως, η ανακύκλωση χαρτιού και γυαλιού βρίσκεται σήμερα μόλις στο 29% και 26% αντίστοιχα (σαφείς οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση ζητούν ν’ ανέβουν στο 60% και οι αριθμοί αυτοί – για αμφότερα τα υλικά – μέχρι το 2011)
6.Υδάτινοι πόροι:
O υδροφόρος ορίζοντας της χώρας μας σε πολλές περιοχές έχει κατέβει επικίνδυνα. Σύμφωνα με την έρευνα του αναπληρωτή καθηγητή Ευστ. Δουκάκη, της σχολής Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ, ή έξαρση του φαινομένου του θερμοκηπίου απειλεί άμεσα τις ελληνικές ακτογραμμές, αφού η άνοδος της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με το λιώσιμο των πάγων στους πόλους, προκαλεί άνοδο της θαλάσσιας στάθμης. Περιοχές της χώρας μας όπως ο Θερμαϊκός, το Δέλτα του Νέστου και το Πόρτο Λάγος στη Θράκη, το Δέλτα του Αχελώου και ο Κυπαρισσιακός κόλπος στη Δυτική Πελοπόννησο, η παραλία της Νέας Κίου στο Ναύπλιο, όλη η βόρεια ακτή της Κρήτης, ο κόλπος του Μούδρου στη Λήμνο και πολλές παραλίες στη Ρόδο και τη Σάμο αναμένεται, μελλοντικά, να πλημμυρίσουν και να υφαλμυρωθούν.Επιπλέον τα υπόγεια ύδατα στην Αττική είναι εδώ και χρόνια δηλητηριασμένα από βαρέα μέταλλα και τοξικές ουσίες, απότοκα της ανεξέλεγκτης βιομηχανικής δραστηριότητας.
7. Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας:
Ως το 2010 η χώρα μας πρέπει να καλύπτει το 20% των ενεργειακών αναγκών της από ανανεώσιμες πηγές, σήμερα.όμως βρισκόμαστε μόλις στο 11%.Η Δ.Ε.Η. υποχρεούται να αγοράζει τις ποσότητες καθαρής ενέργειας σε διπλάσια τιμή, σε σχέση να ισχύοντα τιμολόγια, αλλά, αλλά ο Φ.Π.Α ορίστηκε από το αρμόδιο υπουργείο στο 19%, όταν σε άλλες χώρες (Ιταλία και Γαλλία ) ισχύει ένα ποσοστό της τάξης του 9%.Ενώ θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε το γεγονός ότι είμαστε μια ηλιόλουστη χώρα, μια που και άπλετο ηλιακό φως δέχεται και διαθέτει το καλύτερο αιολικό πεδίο στην Ευρώπη, οι ανανεώσιμες πηγές βρίσκονται καθηλωμένες στο 5%. H αρμόδια μελέτη της Ε.Ε. Photovoltaics 2010 υπολόγισε, πριν λίγο καιρό, ότι οι οικιακές εφαρμογές ηλιακών συστημάτων μπορούν να καλύψουν το 25 με 30% της ζήτησης ηλεκτρισμού στην Ελλάδα. Γιατί δεν προχωρά, τότε, μια παρόμοια κίνηση;

8.Ενεργειακή ταυτότητα κτιρίων:
Στο φαινόμενο του θερμοκηπίου συμβάλλουν τα ενεργοβόρα κτίρια, με τις αδιανόητες διαρροές ενέργειας. Τα “μεγάλα συμφέροντα” που ασχολούνται με το ενεργειακό κύκλωμα δεν μπορούν – ούτε θέλουν- να συμβάλουν στη θεσμοθέτηση μιας ενεργειακής ταυτότητα των κτιρίων, που θα έλυνε, ως ένα βαθμό, το πρόβλημα.
9. Το πρωτόκολλο του Κιότο:Το 1977 υπογράψαμε, μαζί με άλλες 34 βιομηχανικές χώρες, το πρωτόκολλο του Κιότο, μια πρώτη διεθνή προσπάθεια καταπολέμησης του φαινομένου του θερμοκηπίου. Η εξαιρετικά ρυπογόνος ανάπτυξη της χώρας μας συνέβαλλε, όμως έτσι, ώστε σε μια δεκαετία οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να αυξηθούν κατά 26%. Η Ελλάδα είναι ήδη τέταρτη παγκοσμίως και πλέον πάει ολοταχώς για το χάλκινο μετάλλιο στο παγκόσμιο πρωτάθλημα αύξησης εκπομπής ρύπων, με τον αυξητικό ρυθμό να ανέρχεται στο 26, 6% από το 1990 ως το 2004. Την ενεργειακή σπάταλη Οικονομία μας επιβαρύνει κυρίως η ΔΕΗ, στην οποία οφείλεται το 40% των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό συμβαίνει επειδή το αρμόδιο υπουργείο επιμένει εδώ και χρόνια στη χρήση του λιγνίτη, ενός εξαιρετικά ρυπογόνου – και μικρής ενεργειακής απόδοσης –ορυκτού, που μαζί με το πετρέλαιο εκπέμπει 43 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά έτος. Επειδή όμως, το Κιότο προβλέπει μείωση των εκπομπών στο επίπεδο 12%και η Ελλάδα αδυνατεί να συμμορφωθεί στις κοινοτικές υποδείξεις, καταφεύγουμε στην αγορά δικαιωμάτων ρύπων :το 2005 η ΔΕΗ πλήρωσε 45 εκατομμύρια ευρώ για να αγοράσει δικαιώματα ρύπων – ήτοι, πληρώνει για να μπορεί να ρυπαίνει όσο θέλει.
10.Χωροταξικό: Οι καταπατητές και η έλλειψη κονδυλίων και ικανών κινήτρων απειλούν 67 χιλιάδες στρέμματα ελεύθερου αστικού χώρου γεμάτου πράσινο, ενώ εξίσου μείζον προβάλλεται το πρόβλημα των 60 εκατομμυρίων στρεμμάτων γης που διεκδικούνται από οικοδομικούς συνεταιρισμούς και την Εκκλησία, για το οποίο θα χρειαστεί απαραίτητα η τροποποίηση του άρθρου 24 του Συντάγματος. Η χώρα εξακολουθεί να μην διαθέτει δασικούς χάρτες και Κτηματολόγιο, ενώ το εθνικό χωροταξικό, που θα έλυνε το πρόβλημα των ελληνικών ακτών, καθυστερεί, η ζώνη του αιγιαλού δεν διευθετείται, με αποτελέσματα να χτίζονται παράνομα ξενοδοχειακά συγκροτήματα και ξενώνες, δίπλα στο κύμα.

Πηγή:greenaim.gr