Η ομιλία του Κυριάκου Κατσιμάνη στο επιστημονικό σεμινάριο του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, που έγινε στην Αθήνα στις 28 Φεβρουαρίου

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΟΤΗΤΑΣ,

ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Κρίση μόνιμη και κρίσεις συγκυριακές

1. Η  διευκρίνιση ορισμένων πολιτικού περιεχομένου εννοιών γίνεται υπό το κράτος κρίσης. Και η κρίση νοείται ως κατάσταση μόνιμη αλλά και ως κατάσταση συγκυριακή. Μόνιμη κατάσταση κρίσης έχουμε κατά το μέτρο που  ο άνθρωπος per se, ο άνθρωπος ως άνθρωπος, διέρχεται μόνιμη κρίση. Η ανθρώπινη κατάσταση είναι εξ ορισμού  μια κρίσιμη κατάσταση. Αυτό ισχύει, επειδή ο άνθρωπος ταλαντώνεται ανάμε- σα σε αντίρροπες τάσεις, επιδιώξεις και επιλογές που τον περιάγουν σε συνεχή οντολογική, ηθική και υπαρξιακή ένταση, στην οποία πολύ συχνά υποβόσκει το στοιχείο της τραγικότητας. Επιπλέον, κατά τη διαδρομή του ιστορικού χρόνου έρχονται κάθε φορά να προστεθούν στη μόνιμη αυτή κρίση οι εκάστοτε συγκυριακές κρίσεις, όπως η οικονομική κρίση, από την οποία ταλαιπωρούνται –άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο– οι σύγχρονοι λαοί και η οποία δρομολογεί πολλαπλές πολιτικοκοινωνικές αναταράξεις.

2. Η εικόνα της κρισιμότητας συμπληρώνεται αν ληφθεί υπόψη ότι από τα τέλη του

προηγούμενου αιώνα και μετά οι κοινωνίες και οι λαοί έχουν περάσει πλέον στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Πρόκειται για μετατροπή της γης σε πλανητικό χωριό, κάτι το οποίο:

2.1. Θέτει σε αμφισβήτηση τα κυριαρχικά δικαιώματα των επιμέρους κρατών.

2.2. Συνθλίβει κυριολεκτικά τις ασθενέστερες οικονομίες, υποβαθμίζοντας δραματικά τις συνθήκες διαβίωσης των λαών.

2.3. Διαβρώνει εδραιωμένες ιδέες και μορφές συλλογικότητας όπως το έθνος και η πατρίδα και

2.4. Οδηγεί τα άτομα σε προϊούσα πολιτική αλλοτρίωση εξανεμίζοντας τον έτσι και αλλιώς συρρικνωμένο πολιτικό αυτοκαθορισμό τους επ’ ωφελεία πανίσχυρων οικονομικοπολιτικών κέντρων υπερεθνικού χαρακτήρα1.

3. Με αυτά τα δεδομένα, οι έννοιες της δημοκρατίας, της πολιτειότητας και της πατρίδας, στις οποίες για λόγους πληρότητας επιβάλλεται να προστεθεί η έννοια του έθνους, θα ήταν σκόπιμο να αναλυθούν για να ξαναβρούν το αληθινό περιεχόμενό τους, αλλά και να στερεωθούν στη συνείδηση των νέων ανθρώπων μέσω της εκπαίδευσης.

Ανθρωποκεντρισμός και αντικειμενικότητα

4. Και μόνο στο άκουσμα της λέξης δημοκρατία ενεργοποιούνται στη συνείδησή μας θετικοί συνειρμοί και ανακαλούνται στη μνήμη μας ιδεώδη, αρετές και αξίες, όπως η ελευθερία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, ο διάλογος, η διαφάνεια, η ανοχή, η αλληλεγγύη, ο ανθρωπισμός και η κατοχύρωση θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία ασκούν ακατανίκητη έλξη σε κοινωνίες και λαούς.  Η δημοκρατία, γενικά, θεωρείται ως το τελειότερο πολίτευμα. Ακόμη και από ένα ευφυολόγημα χωρίς ίχνος αυταπάτης ή διάθεσης για εξωραϊσμού, το οποίο πιστώνεται στον Ουίνστον Τσώρτσιλ, η δημοκρατία χαρακτηρίζεται ως «το χειρότερο πολίτευμα με εξαίρεση όλα τα άλλα που έχουν δοκιμαστεί», δηλαδή ως το συγκριτικά λιγότερο κακό πολίτευμα…συνέχεια