(Φωτ. Άλφρεντ Νόμπελ)

Από την θέσπισή τους το 1901, οι επιλογές της επιτροπής για τα βραβεία Νόμπελ έχουν διχάσει επανειλημμένα την κοινή γνώμη. Τα βραβεία θεσπίστηκαν για να απονέμονται σε πρόσωπα που έχουν συνεισφέρει στον πολιτισμό, την επιστήμη και την κοινωνία. Ωστόσο πολλές φορές τα επιτεύγματα των νικητών δεν είχαν το απαιτούμενο «θετικό πρόσημο».

Εξάλλου και ο ίδιος ο εμπνευστής των βραβείων, ο Σουηδός χημικός και εφευρέτης Άλφρεντ Νόμπελ έμεινε στην ιστορία για την παρασκευή εκρηκτικών υλών, όπως της ζελατοδυναμίτιδας, οι οποίες αν και έφεραν επανάσταση στην εξορυκτική βιομηχανία και τις κατασκευές, αξιοποιήθηκαν και στον πόλεμο. Συγκλονισμένος από το προσωνύμιο «έμπορος του θανάτου» που του είχε αποδοθεί προς το τέλος της ζωής του, ο Άλφρεντ Νόμπελ αποφάσισε για την υστεροφημία του να κληροδοτήσει το μεγαλύτερο μέρος της τεράστιας περιουσίας του για τη θεσμοθέτηση των ομώνυμων βραβείων.

Εν όψει της φετινής βράβευσης, που πραγματοποιείται αυτήν την εβδομάδα, η Deutsche Welle συγκεντρώνει και υπενθυμίζει τις πιο αμφιλεγόμενες επιλογές στην ιστορία του θεσμού.

Λίπασμα, αλλά και χημικό όπλο

Μία από τις πιο αμφιλεγόμενες επιλογές για το βραβείο νόμπελ ήταν ο Γερμανός επιστήμονας Φριτς Χάμπερ, ο οπoίος κέρδισε το βραβείο Χημείας το 1918 για τη μέθοδό του για τη σύνθεση της αμμωνίας, που οδήγησε στην εύκολη παραγωγή λιπασμάτων, αλλά και εκρηκτικών. Όμως ο Φριτς Χάμπερ ήταν ευρύτερα γνωστός και ως ο «πατέρας του χημικού πολέμου» για τις έρευνές του και την ανάπτυξη τοξικών αερίων κυρίως με βάση το χλώριο, τα οποία και χρησιμοποιήθηκαν ευρέως  κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Θανατηφόρα ανακάλυψη

Ένας ακόμη Γερμανός επιστήμονας, ο Ότο Χαν, κέρδισε το βραβείο νόμπελ Χημείας το 1945 για την ανακάλυψη της σχάσης βαρέων πυρήνων. Αν και ο ίδιος ποτέ δεν εργάστηκε πάνω στην στρατιωτική εφαρμογή της ανακάλυψής του, και μάλιστα αντιτάχθηκε στην ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων, η ανακάλυψή του οδήγησε άμεσα στην κατασκευή της πυρηνικής βόμβας. Η επιτροπή των βραβείων Νόμπελ ήθελε να βραβεύσει τον Χαν το 1940. ωστόσο ο «πατέρας της πυρηνικής χημείας» έλαβε το βραβείο το 1945, λίγους μήνες μετά την ρίψη των πυρηνικών βομβών στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι…συνέχεια