( Διαδρομή Παράλιο Άστρος – Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών απόσταση 45 χιλιόμετρα, εδώ )

Η μονή Αγίου Νικολάου των Βαρσών είναι η πρώτη που συναντάει κανείς, όταν ανεβαίνοντας από την παλιά εθνική οδό και τον Αχλαδόκαμπο της Αργολίδας, εισέρχεται στο έδαφος της Αρκαδίας. Είναι κτισμένη στις βορειοδυτικές απολήξεις του Παρθενίου όρους, πάνω σε πλαγιά που οι ντόπιοι ονομάζουν Κουτρούφι. Προς τα βορειοανατολικά και την Αργολίδα υψώνονται το Γκορτσούλι, το Στρογγυλοβούνι και η Αρμενιά και στο βάθος ο κάμπος της Μηλιάς και το όρος Αρτεμίσιο.

Η μονή απέχει από την Τρίπολη 12 χιλιόμετρα και βρίσκεται κοντά στο χωριό Νεοχώρι. Στο δρόμο από το Νεοχώρι προς τη μονή Βαρσών στα δεξιά δεσπόζει το όρος Σαμαράδες και στα αριστερά το όρος Αγιάννη, στους πρόποδες του οποίου διακρίνονται τα ερείπια του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής, που καταστράφηκε επί Τουρκοκρατίας. Συνεχίζοντας την ίδια πορεία, φτάνουμε σε διάσελλο, όπου συναντάμε ναό τιμώμενο στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Δεξιά προβάλλει όρος, που από τους ντόπιους αποκαλείται Ψηλή Ράχη και στα αριστερά το πρόβουνο του Παρθενίου όρους, Κουτρούφι, στην παρειά του οποίου έχει ανεγερθεί η Μονή.

Η ονομασία των Βαρσών είναι παλιά. Πιθανόν έχει ρίζα σλάβικη, που σχετίζεται με το νερό. Πρώτη αναφορά της μονής βρίσκεται σε κώδικα του 11ου αιώνα, με την ονομασία «Άγιος Νικόλαος της Βάλτας».

Αργότερα, μετά τον 15ο αιώνα, τη βρίσκουμε αναγραμμένη σε μαρμάρινη επιγραφή στη βιβλιοθήκη της Δημητσάνας ως μονή «Βρασόν». Δεν μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα ότι το «Βάλτα» θα ήταν η πρώτη ονομασία της μονής, που είχε σχέση με την βαλτώδη έκταση, την κοντινή στον Άγιο Νικόλαο ή αν ήταν μια παραλλαγή όμοιας ρίζας με τη «Βαρσών».  Ο βάλτος αυτός υπάρχει έως και σήμερα και σχεδόν όλο το καλοκαίρι κρατάει ποσότητα νερού. Το έλος είναι γνωστό με την ονομασία «Μοναστηριακή λίμνη». Στα χειρόγραφα του αρχείου της Μονής του 1974 υπάρχει μικρός κώδικας με τον τίτλο: «ΚΟΝΔΗΚΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΟΝΗΣ ΤΑΥΤΗΣ ΤΟΥ ΑΓΙU ΝΙΚΟΛΟΟΥ ΔΑCΟΝ». Κάποτε λεγόταν «Μονή των Δασών», γιατί στην περιοχή υπήρχε μεγάλο δάσος, το οποίο καταστράφηκε από τον Ιμπραήμ και κάηκε ολοσχερώς, όπως και τα δάση του παρακειμένου όρους Αρτεμισίου.

Η ονομασία «Βάρσες» προήλθε, σύμφωνα με μία εκδοχή, κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας, από παρανόηση της λέξης «Δασών» που έγινε από τους Φράγκους «Βασών» για να καταλήξει «Βα(ρ)σών» με την προσθήκη του «ρ». Σύμφωνα με μια δεύτερη εκδοχή η λέξη είναι σύνθετη:Bar=έχει son=νερό, δηλαδή τόπος που έχει νερό.

Πράγματι στο μοναστήρι υπάρχει πηγή, από την οποία αρδεύεται η μονή μέχρι σήμερα. Το νερό πηγάζει κάτω από το ιερό βήμα του καθολικού του Αγίου Νικολάου. Η είσοδος της πηγής, που βρίσκεται βόρεια του καθολικού και σε κατώτερο επίπεδο, όπως και το πέρασμά της, έχουν λαξευτεί στο φυσικό βράχο.  Παλαιότερα η πηγή αυτή ανέβλυζε πολύ νερό και οι μοναχοί πότιζαν πολλά περιβόλια που διατηρούσαν κάτω από το μοναστήρι.

Πηγή: immk.gr