Το «βραβείο» με τη χειρότερη επίδοση στη διαχείριση των απορριμμάτων διεκδικεί η Ελλάδα μεταξύ των 27 κρατών μελών της ΕΕ, σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Κομισιόν. Από τα στοιχεία αξιολόγησης της έκθεσης της Κομισιόν προκύπτει ότι Ελλάδα, Βουλγαρία και Μάλτα συγκεντρώνουν τη χαμηλότερη βαθμολογία σε αντίθεση με την Αυστρία, το Βέλγιο και τη Δανία, οι οποίες κερδίζουν τις πρώτες θέσεις σε επίπεδο αποτελεσματικότητας. Οι 27 χώρες μέλη κατατάσσονται σύμφωνα με 18 κριτήρια, για παράδειγμα τη συνολική ποσότητα των αποβλήτων που ανακυκλώνονται, την πρόσβαση σε υπηρεσίες αποκομιδής απορριμμάτων ή τις παραβάσεις της σχετικής ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Οι χώρες μέλη αξιολογούνται με πράσινες, πορτοκαλί και κόκκινες σημαίες. Για παράδειγμα χώρες όπως η Αυστρία και η Γερμανία έχουν από μία κόκκινη σημαία. Αντίθετα η Ελλάδα σημειώνει ρεκόρ από κόκκινες σημαίες. Σε 16 από τα 18 κριτήρια έχει κόκκινες και μόλις μία πράσινη σημαία, (στον τομέα της πρόσβασης στις υπηρεσίες αποκομιδής απορριμμάτων).
Χάρτης πορείας για τις χώρες που υστερούν
Η Επιτροπή με αφορμή τη σχετική έκθεση προχώρησε στη σύνταξη ενός «οδικού χάρτη», για κάθε ένα από τα δέκα κράτη μέλη με τις χειρότερες επιδόσεις. Οι χάρτες πορείας θα συζητηθούν με τις εθνικές αρχές σε διμερείς συσκέψεις εργασίας το φθινόπωρο, αρχής γενομένης από την Πράγα στις 19 Σεπτεμβρίου. Οι χάρτες πορείας θα βοηθήσουν την εξάπλωση βέλτιστων πρακτικών και θα περιλαμβάνουν προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες συστάσεις για τον τρόπο κατά τον οποίο πρέπει να βελτιωθεί η διαχείριση αποβλήτων με τη χρήση οικονομικών, νομικών και διοικητικών εργαλείων, όπως και των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ.
Αναγκαία η ανεύρεση λύσης για λιγότερα σκουπίδια στις χωματερές
Με αφορμή τα πρώτα συμπεράσματα ο αρμόδιος για το περιβάλλον επίτροπος Janez Potočnik δήλωσε τα εξής: «Η εικόνα που προκύπτει από την αξιολόγηση επιβεβαιώνει τις σοβαρές μου ανησυχίες. Για να απαλλαγούν από τεράστιες ποσότητες αστικών απορριμμάτων πολλά κράτη μέλη εξακολουθούν να χρησιμοποιούν την υγειονομική ταφή – τη χειρότερη επιλογή διαχείρισης αποβλήτων – παρά την ύπαρξη καλύτερων εναλλακτικών λύσεων και παρά τη διάθεση χρημάτων από τα διαρθρωτικά ταμεία για τη χρηματοδότηση καλύτερων επιλογών. Θάβονται πολύτιμοι πόροι, χάνονται δυνητικά οικονομικά οφέλη, δεν δημιουργούνται θέσεις εργασίας στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων και πλήττονται η ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Στις παρούσες οικονομικές περιστάσεις δεν επιτρέπεται να υπεραμυνόμαστε της τακτικής αυτής».
Τα κράτη μέλη όπου παρουσιάζονται τα μεγαλύτερα κενά στην εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία. Οι αδυναμίες περιλαμβάνουν ανεπαρκείς ή ανύπαρκτες πολιτικές πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων, έλλειψη κινήτρων για να μην οδηγούνται τα απόβλητα στους ΧΥΤΑ και ανεπαρκή υποδομή επεξεργασίας αποβλήτων. Η ισχυρή εξάρτηση από την υγειονομική ταφή σημαίνει ότι σημειώνεται συστηματικά υστέρηση αξιοποίησης καλύτερων επιλογών διαχείρισης αποβλήτων, όπως η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση. Αντίθετα, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία διαθέτουν ολοκληρωμένα συστήματα αποκομιδής αποβλήτων και κατευθύνουν στους ΧΥΤΑ ποσοστό μικρότερο από το 5% των απορριμμάτων τους. Διαθέτουν αναπτυγμένα συστήματα ανακύκλωσης, επαρκή δυναμικότητα επεξεργασίας και παρουσιάζουν ικανοποιητικές επιδόσεις ως προς τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα.