Λυκοφιλίες…


Μετά από σχεδόν τρία χρόνια έντονων πολιτικών διενέξεων από την εποχή της ισραηλινής επιδρομής στο Mavi Marmara – ένα πλοίο που μετέφερε διεθνείς ακτιβιστές οι οποίοι προσπαθούσαν να σπάσουν τον αποκλεισμό του Ισραήλ στην Γάζα – η Τουρκία και το Ισραήλ συμφώνησαν να επαναφέρουν τις διπλωματικές τους σχέσεις. Σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο πρωθυπουργό, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου ζήτησε συγγνώμη για τον θάνατο των εννέα Τούρκων πολιτών στα χέρια των ισραηλινών δυνάμεων και συμφώνησε να καταβάλει αποζημίωση. Έχει καταστεί σαφές εδώ και καιρό ότι το Ισραήλ ήταν πρόθυμο να ζητήσει μια συγγνώμη στην Τουρκία, αλλά λιγότερο σαφές κατά πόσον η Τουρκία θα την δεχόταν.


Το παλαιστινιακό ζήτημα έχει κάνει το Ισραήλ βαθιά αντιλαϊκό εκεί και η διαμάχη έχει γίνει πολιτικά πολύτιμη για τον Ερντογάν, ο οποίος έδειχνε ότι ήταν σε θέση να διαλύσει το Ισραήλ κάθε φορά που ήθελε να στρέψει την προσοχή μακριά από τα ευαίσθητα εσωτερικά θέματα. Τον περασμένο μήνα, για παράδειγμα, στα τουρκικά πρωτοσέλιδα κυριάρχησαν οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, τον ηγέτη του Κόμματος του αυτονομιστικού Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ). Όταν ο Ερντογάν αποκάλεσε δημοσίως τον Σιωνισμό ως ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, απέσπασε αμέσως την προσοχή από τις συζητήσεις με το ΡΚΚ. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα εγχώρια πολιτικά οφέλη, η Άγκυρα μέχρι τώρα δεν είχε πολλούς λόγους να συμφιλιωθεί με το Ισραήλ.


Οι ειδήσεις αυτής της εβδομάδας, ωστόσο, σηματοδοτούν το γεγονός ότι η Τουρκία τελικά συνειδητοποίησε ότι έχει περισσότερα να χάσει παρά να κερδίσει αν γυρίσει ψυχρά την πλάτη στο Ισραήλ. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή η Τουρκία μπορεί να χρησιμοποιήσει την βοήθεια του Ισραήλ στο πιο πιεστικό δίλημμα της εξωτερικής της πολιτικής, τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας και στην μεγαλύτερη οικονομική ανησυχία της, την ενεργειακή ασφάλεια. Για την Άγκυρα, η συριακή κρίση υπήρξε ένας μεγάλος «πονοκέφαλος». Η Τουρκία υπέστη ζημιά στο εμπόριο, αναγκάστηκε να στηριχθεί στο ΝΑΤΟ για πυραύλους Πάτριοτ ώστε να υπερασπιστεί τα σύνορά της έναντι απειλών και δέχθηκε σχεδόν μισό εκατομμύριο πρόσφυγες από την Συρία. Οι απαιτήσεις της Άγκυρας να παραιτηθεί ο Άσαντ έχουν πέσει στο κενό και οι αιτήσεις της για την επέμβαση του ΝΑΤΟ, με την μορφή μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων και παροχής βαρέων όπλων στους αντάρτες της Συρίας έχουν επίσης παραμεριστεί. Όλα αυτά ήταν λυπηρά για τους ηγέτες της Τουρκίας, αλλά ήταν η πρόσφατη εισαγωγή στην εξίσωση των συριακών χημικών όπλων που άλλαξε πραγματικά τον τρόπο σκέψης της Τουρκίας. Τώρα περισσότερο από ποτέ, η χώρα χρειάζεται καλύτερη πληροφόρηση και συμμάχους για να πιέσει για ένα τέλος στον εμφύλιο πόλεμο ή τουλάχιστον να αποτρέψει το να εξαπλωθεί. Η Τουρκία δεν αντέχει να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα κοντά στα σύνορα με τη Συρία και όσο περισσότερο συνεχίζεται η μάχη, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες μια επίθεση με χημικά όπλα να πάει στραβά.


Καθώς η κατάσταση στη Συρία θερμαίνεται, η Τουρκία και το Ισραήλ θα είναι ευγνώμονες που θα μπορούν να μιλήσουν ο ένας στον άλλο και θα συντονιστούν. Ένας άλλος τομέας στον οποίο η Τουρκία χρειάζεται την βοήθεια του Ισραήλ είναι η ενέργεια. Το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας, το οποίο ανήλθε σε 48,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2012, είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου αποτέλεσμα της εξάρτησης της χώρας από το πετρέλαιο και τις εισαγωγές φυσικού αερίου. Η Τουρκία δεν έχει δικούς της φυσικούς πόρους. Επιπλέον, η Τουρκία πληρώνει πολύ ακριβά για ρωσικό και ιρανικό φυσικό αέριο, εξαιτίας επαχθών τιμολογιακών συμβάσεων.


Δεδομένου ότι η Τουρκία δεν έχει καμία ελπίδα εξομάλυνσης των σχέσεών της με την Κύπρο, τον μακρόχρονο αντίπαλό της, η οποία ήταν η άλλη κύρια ωφελημένη από την άνθηση του φυσικού αερίου στην Μεσόγειο, κατά πάσα πιθανότητα θα στραφεί στο Ισραήλ ως προμηθευτή φυσικού αερίου. Με την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης της Τουρκίας, το Ισραήλ ως δυνητικός εταίρος κάνει την συμφιλίωση πιο ελκυστική τώρα απ΄ ότι σε οποιοδήποτε άλλο χρονικό σημείο τα τελευταία χρόνια.


Μετά την ομιλία του Οτσαλάν, την Πέμπτη, η οποία σηματοδότησε μια πραγματική ρήξη με το παρελθόν μετατρέποντας τον αγώνα του ΡΚΚ εναντίον της Τουρκίας σε πολιτικό και όχι ένοπλο αγώνα, ο Ερντογάν έχει τώρα τόσο το πολιτικό περιθώριο για να αναθερμάνει τους δεσμούς με το Ισραήλ, όσο και την δυνατότητα να παρουσιάσει την προσέγγιση με το Ισραήλ ως μια εθνικιστική νίκη κατά την οποία το Ισραήλ έχει κάνει τις απαιτούμενες παραχωρήσεις στις τουρκικές απαιτήσεις.


Λυκοφιλίες; ή ένας αξιόπιστος φίλος είναι καλύτερος από έναν αξιόπιστο αντίπαλο