Εισαγωγικό σημείωμα: Το παρακάτω απόσπασμα είναι από το βιβλίο: «Η κόμη της Βερενίκης» του Γιώργου Γραμματικάκη από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. Πρόκειται για εξαιρετικό βιβλίο που συστήνουμε ανεπιφύλακτα και μιλάει με ιδιαίτερο τρόπο και ύφος για τη δημιουργία του Σύμπαντος

 Από τον µύθο στην επιστήµη

ΤΟ ΒΙΒΛlΟ ΑΥΤΟ ΑΦΟΡΑ Σ` ΕΝΑ ΠΕΙΡΑΜΑ που έγινε πριν από 15 δισεκατοµµύρια χρόνια. Ο επιστήµονας που το σχεδίασε δεν είναι πια τριγύρω για να µας εξηγήσει τί ακρι6ώς έκανε και, κυρίως, τί σκοπό εξυπηρετούσε. Ήταν δε τέτοιες οι συνθήκες και η θερµοκρασία του πειράµατος, που καθιστούν ανέφικτη την επανάληψή του στα γήινα εργαστήρια. Προκειµένου, συνεπώς, να ανασυνθέσουµε την αρχική εικόνα, είναι ανάγκη να µελετήσουµε ό,τι πληροφορία από το πείραµα έφθασε µέχρις εµάς. Περίπου όπως ο ικανός αρχαιολόγος, που από κάποια ευρήµατα ή υποθέσεις οδηγείται στην ανασύνθεση µιας ολόκληρης εποχής.

Το πείραµα αυτό ήταν η δηµιουργία του ίδιου του Σύµπαντος. Τη µεγαλειώδη γένεση και την εξέλιξή του είναι, κατά πρώτο λόγο, που επιχειρούν να περιγράψουν οι σελίδες που ακολουθούν. Έργο ασφαλώς φιλόδοξο, αλλά όχι ιδιαίτερα πρωτότυπο. Στη µακραίωνη διαδροµή του ανθρώπου επί της Γης, τα σχετικά µε το Σύµπαν έχουν µια ιδιαίτερη βαρύτητα. Οι δε τρόποι που ο άνθρωπος αντιλαµβάνεται τη δοµή και τη λειτουργία του Κόσµου ανακλώνται σε κάθε µεγάλο πολιτισµό ή σε κάθε θρησκεία` και σφραγίζουν τη φιλοσοφία, τους µύθους και τις ποικίλες
µορφές τέχνης. Δεν είναι περίεργο ότι και σήµερα, τα σχετικά ερωτήµατα για τη γένεση του Σύµπαντος, το πεπερασµένο ή άπειρο της εκτάσεώς του, την ύπαρξη κινητήριας δυνάµεως ή το τέλος του– αποτελούν δασικό στοιχείο της αγωνίας ή φαντασίας του ανθρώπινου είδους. Μόνο που η απάντηση, και χωρίς αυτό να είναι κατ` ανάγκην θετικό, επιδιώκεται διαρκώς και περισσότερο μέσω της επιστημονικής γνώσεως.

Η περιγραφή των μύθων και των φιλοσοφικών ή θρησκευτικών απόψεων γύρω από το Σύμπαν δεν ανήκει στους σκοπούς του παρόντος βιβλίου. Είναι χρήσιμο, απλώς, να αναφερθούν, κατά χρονική αλληλουχία, οι άξονες των σχετικών αντιλήψεων: Πρώτα υπήρξε η επικράτηση του Λόγου, με τους Έλληνες φιλοσόφους αργότερα, επιπρόσθετα στη λογική κατεργασία, ήρθε η μεθοδική παρατήρηση και μαθηματική διατύπωση των φυσικών νόμων από τον Νεύτωνα: τέλος; στις αρχές του αιώνα μας,
ο Αϊνστάιν μετακινεί την προσοχή μας από τις λεπτομέρειες στη `σύλληψη του Όλου.

Είναι γεγονός ότι, πριν από τον 6ο π.Χ, αιώνα που συνέβη το ανεξήγητο ελληνικό θαύμα, περισσότερο από ερμηνείες ο άνθρωπος αναζητούσε στο Σύμπαν ασφάλεια και εικόνες οικείες στην εμπειρία του. Έτσι, οι Βαβυλώνιοι και οι Αιγύπτιοι θεωρούσαν το Σύμπαν ως ένα όστρακο που επέπλεε στην απέραντη θάλασσα: η Γη και ο ουρανός ήσαν, απλώς, τα κελύφη του οστράκου, ενώ τα αστέρια χόρευαν σε θεϊκού; ρυθμούς, διάφορoυς από τους ανθρώπινους. Εικόνες ανθρωπομορφικές συνόδευαν τον Ήλιο ή την εμφάνιση της Σελήνης. Στην ποιητική μαγεία των εικόνων κρυβόταν η ανάγκη του ανθρώπου να καθησυχάσει τον τρόμο του για το υπερφυσικό και το άγνωστο.

Με την Ελληνική σκέψη, η αντίληψη για τον Κόσμο υφίσταται μια ριζική και αιφνίδια μετατροπή. Οι `Έλληνες διανοητές -ο ΠυΘαγόρας, ο Αναξίμανδρος, ο Αριστοτέλης, ο Πλάτων- δέχονται πρώτοι ότι το Σύμπαν δεν δημιουργήθηκε και ούτε υπήρχε αποκλειστικά για τον άνθρωπο. Ο μύθος ή η φαντασία, για να κατανοηθούν τα παρατηρούμενα φαινόμενα, δίδουν τη θέση τους στη λογική κατεργασία και στα πρώτα στοιχεία επιστήμης. Η ανθρώπινη νόηση αισθάνεται, όχι απλώς την ικανότητα να έχει μια ερμηνεία πειστική των φυσικών φαινομένων, αλλά και τη δυνατότητα να κυριαρχήσει σ` αυτά.

Έτσι, ο Αριστοτέλης επιβάλλει μια λογική αντίληψη για τον Κόσμο, που έχει ταυτόχρονα αισθητική ομορφιά: ότι η Γη ακινητεί στο κέντρο του Σύμπαντος και ότι τα άστρα και οι πλανήτες κινούνται περί αυτήν σε κυκλικές τροχιές κυκλικές, επειδή αυτές……